Πως να στήσετε ένα Ενυδρείο

1.Επιλογή χώρου για το ενυδρείο

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε μετά την απόφαση του να αποκτήσουμε ένα ενυδρείο, είναι η σωστή επιλογή του χώρου και της θέσης που θα τοποθετηθεί. Υπάρχουν κάποια σημεία που θα πρέπει να προσέξουμε από πριν και αυτά είναι:

- Θερμοκρασία χώρου: Το ενυδρείο δεν πρέπει να είναι πολύ κοντά σε καλοριφέρ ή άλλη έντονη πηγή θερμότητας, όπως δεν πρέπει να είναι σε σημείο που να το "βλέπει" άμεσα η έξοδος κάποιου κλιματιστικού. Ο λόγος είναι ότι πρέπει να φροντίσουμε να διατηρείται όσο γίνεται πιο σταθερή η θερμοκρασία του νερού, χωρίς μεγάλες ή συνεχείς διακυμάνσεις, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει τα ψάρια μας σε στρες, με αποτέλεσμα πιθανότατα τις ασθένειες.

- Ηλιακό φως: Η όλη εγκατάσταση θα πρέπει να βρίσκεται σε σημείο που δεν θα πέφτει επάνω της άμεσα το φως του ήλιου. Ο λόγος είναι ότι η απ' ευθείας πτώση του ηλιακού φωτός στα τζάμια, θα δημιουργήσει έντονες άλγες σε αυτά τα σημεία, που είναι δύσκολο να καθαριστούν και να αντιμετωπισθούν. Επίσης, θα επηρεάζει και τη θερμοκρασία (ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες) πράγμα που δεν θέλουμε.

- Ρεύματα: Άλλο πρόβλημα είναι τα τυχόν ισχυρά ρεύματα αέρα, που επίσης μπορεί να επηρεάσουν τη θερμοκρασία του νερού. Αρα θα πρέπει το σημείο που θα μπει το ενυδρείο να είναι σχετικά προστατευμένο (γωνία, εσοχή κλπ). Αυτό βέβαια εξαρτάται και από τις γενικότερες συνθήκες του χώρου (σπίτι, γραφείο κλπ).

- Θόρυβος & κίνηση: Θα πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι τα ψάρια είναι γενικά πολύ ευαίσθητοι οργανισμοί, με αποτέλεσμα οτιδήποτε διαταράσσει έντονα την ησυχία και τον

κόσμο τους, να τα οδηγεί σε στρες, που σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, μπορεί να τα οδηγήσουν σε εξασθένιση του οργανισμού τους, με αποτέλεσμα την ασθένεια ή ακόμα και το θάνατο. Εχει παρατηρηθεί ότι αντιδρούν αρνητικά όταν υπάρχει μεγάλη και έντονη κίνηση έξω από το ενυδρείο, ή όταν υπάρχει έντονος θόρυβος και φασαρία στο πέριξ χώρο. Καλό θα
είναι λοιπόν να σκεφτούμε και αυτή την παράμετρο όταν θα ψάχνουμε το σημείο που θα φιλοξενήσει το νέο μας ενυδρείο. Ισως ένα ιδιαίτερα πολυσύχναστο σαλόνι ή ένα δωμάτιο με πολύ δυνατή μουσική, να μην είναι τελικά ο καταλληλότερος χώρος για ένα μακροχρόνια υγιές κλειστό σύστημα με ζωντανούς υδρόβιους οργανισμούς. Πολύ δε περισσότερο, μία καφετέρια ή ένας άλλος επαγγελματικός χώρος, με πολύ κίνηση και φασαρία...

- Υψος: Σε περίπτωση που το ενυδρείο μας θα είναι ιδιοκατασκευή, θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ καλά από πριν το ύψος της βάσης του (αλλά και το ύψος της γυάλας). Ο γνώμονας θα πρέπει να είναι η σωστή και εύκολη θέση παρατήρησης, αλλά και η εύκολη και βολική συντήρηση του ενυδρείου, πάντα βέβαια σε σχέση και με το τι ψάρια θα βάλουμε μέσα. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε εύκολα να έχουμε πρόσβαση εσωτερικά σε όλα τα σημεία της γυάλας, ώστε να μπορούμε εύκολα να κάνουμε μεταφυτεύσεις φυτών, καθαρισμούς, μετακινήσεις πετρών & ξύλων, αλλαγή νερού κλπ. Αν όμως το ενυδρείο είναι σε πολύ ψηλή βάση, αυτές οι εργασίες θα είναι δύσκολες με ανάλογη επίδραση και στο αποτέλεσμα. Στα έτοιμα ενυδρεία του εμπορίου τα αντίστοιχα ύψη βάσης και γυάλας, είναι συνήθως σωστά υπολογισμένα ως προς όλες τους τις παραμέτρους.

- Σταθερότητα/βάρος/ασφάλεια: Οταν το ενυδρείο μας θα τοποθετηθεί στη τελική του θέση, το πιο πιθανό είναι ότι θα περάσει πολύ καιρός μέχρι να ξαναμετακινηθεί (και πάντα άδειο βέβαια - τα ενυδρεία δεν μετακινούνται ΠΟΤΕ με νερό μέσα). Γι αυτό θα πρέπει να προσέξουμε εξ αρχής να είναι πολύ σταθερή και γερή η βάση που θα κάθεται το ενυδρείο πάνω της (ανάλογα με τον όγκο και το τελικό του βάρος). Επίσης, πρέπει να φροντίσουμε να μεσολαβεί φελιζόλ ή ειδικό λάστιχο στο πάτο (για να απορροφηθούν τυχόν ανωμαλίες ή σκουπιδάκια, αλλά και να μην γλιστρά). Δεν βάζουμε ΠΟΤΕ το τζάμι να ακουμπά κατευθείαν στο ξύλο της βάσης ή σε σίδερο, μάρμαρο κλπ. Επίσης, θα πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι είμαστε κατ' εξοχήν σεισμογενής χώρα και θα πρέπει να προσέχουμε και "το κάτι παραπάνω" στην ασφάλεια του ευαίσθητου καινούριου μας αποκτήματος. Οσο μεγαλύτερη γκάμα στη κλίμακα των όποιων ρίχτερ μπορεί να αντέξει, τόσο το καλύτερο. Οσο ψηλότερα το συνολικό κέντρο βάρους του ενυδρείου, τόσο το χειρότερο. Οσο πιο ασταθής η βάση, τόσο πιο επικίνδυνο. Προσοχή λοιπόν: Ας σκεφτούμε και αυτή τη παράμετρο όταν προετοιμαζόμαστε, χωρίς να χρειάζεται να φτάνουμε βέβαια σε υπερβολές.

- Περιβάλλον: Το θεωρώ περιττό αλλά το αναφέρω καλού-κακού...: Ενυδρείο σε χώρο όπου υπάρχουν στην ατμόσφαιρα πολλοί και έντονοι ρύποι (διάφορες χημικές ουσίες ή αναθυμιάσεις, υπερβολική ποσότητα σκόνης, έντονη κάπνα κλπ) νομίζω ότι καταλαβαίνετε και μόνοι σας ότι πρέπει να το αποφεύγετε. Είναι μαθηματικά σίγουρο και επιβεβαιωμένο, ότι πολύ σύντομα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι διάφορες ασθένειες και οι θάνατοι των ψαριών θα μετατρέψουν τον όμορφο μαγικό κόσμο του ενυδρείου, σε εφιάλτη προβλημάτων και νεκρή φύση... Σε τέτοια περιβάλλοντα, ίσως είναι καλύτερα να προτιμήσετε μια... ενυδρειακή αφίσα!

Εν κατακλείδι, θα πρέπει να ξέρουμε ότι οι δικές μας σωστές επιλογές σε όλα τα επίπεδα, είναι αυτές που θα καθορίσουν και την μακρόχρονη σωστή διαβίωση ενυδρείου και ψαριών, ώστε να μπορούμε να απολαμβάνουμε τη μαγεία τους και την ομορφιά τους για πολύ καιρό και χωρίς προβλήματα.  

2.Καθορίζοντας το μέγεθος ενός νέου ενυδρείου

Αφού πρώτα επιλέξουμε το σημείο που θα τοποθετήσουμε το νέο μας ενυδρείο, το επόμενο βήμα είναι να αποφασίσουμε το μέγεθός του. Αυτό βέβαια θα μας το καθορίσουν ορισμένα δεδομένα που θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας, όπως:

1. Οι διαστάσεις του διαθέσιμου επιλεγμένου χώρου: Πρώτος και βασικότερος παράγοντας για το μέγεθος ενός νέου ενυδρείου, είναι ο χώρος που διαθέτουμε γι' αυτό. Πως θα μπορούσε άλλωστε να χωρέσει ένα ενυδρείο μήκους 1,5 m. σε ένα διαθέσιμο πεδίο ενός μέτρου? Ή πως θα μπορούσε να κάτσει με ασφάλεια ένα ενυδρείο του 1 μέτρου σε ένα τραπεζάκι των 40 πόντων? Ακόμα θα πρέπει να φροντίζουμε σε ενυδρεία ιδιοκατασκευές (DIY = Do It Yourself) να διατηρούμε μια αναλογική σχέση μήκους/πλάτους/ύψους ώστε και αισθητικά να είναι όμορφο το αποτέλεσμα, αλλά και πρακτικά εύκολο στη συντήρησή του.

Η σχέση πλάτους/μήκους καλό θα είναι να ξεκινάει από το 40% και όχι μικρότερο (για λόγους οξυγόνωσης). Το δε ύψος μπορεί να καθορίζεται και από πρακτικούς λόγους (πχ, δύσκολα έχουμε πρόσβαση στο βυθό σε ενυδρείο ψηλότερο των 60 πόντων) ή ακόμα και από τα φυτά που ενδεχομένως σχεδιάζουμε να βάλουμε (εάν κάποιος θέλει να διατηρήσει πχ μεγάλους εχινόδορους σε όλο τους το ύψος - γίνονται πάνω από μέτρο - τότε μάλλον θα πρέπει να το σχεδιάσει και ανάλογα). Αλλο παράδειγμα είναι ότι εάν σκοπεύουμε να βάλουμε σκαλάρια (Pterophyllum scalare) ή δίσκους (Symphysodon discus) στο ενυδρείο μας, τότε θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουμε τουλάχιστον 60 cm καθαρό ελεύθερο ύψος νερού και αυτό λόγω της σωματικής διάπλασης των ψαριών αυτών, κάτι που καθορίζει τελικά και τις ανάγκες μας σε διαστάσεις. Ακόμα, εάν θέλουμε να φιλοξενήσουμε κάποιες μεγαλόσωμες κιχλίδες στο ενυδρείο μας (πχ, Oscar), δεν θα πρέπει να προβληματιζόμαστε αν θα πάρουμε 180 ή 240 λίτρα, αλλά θα πρέπει να κοιτάξουμε εάν ένα ενυδρείο χωρητικότητας μεγαλύτερο από 500 καθαρά λίτρα νερού, μπορεί να φιλοξενηθεί στο χώρο μας. Τέτοια ψάρια θέλουν πραγματικά μεγάλες γυάλες!

Στα έτοιμα ενυδρεία του εμπορίου δεν υπάρχει συνήθως και τόσο μεγάλη ποικιλία στις σχέσεις των διαστάσεών τους, οι οποίες λίγο πολύ κυμαίνονται όλες στα ίδια κλασσικά επίπεδα, αναλογικά. Εξειδικευμένες διαστάσεις ενυδρείων μπορούν να γίνουν μόνο ειδική παραγγελία σε ανάλογους τεχνίτες ή ιδιοκατασκευή (DIY).

2. Η ευκολία κατά τη διάρκεια των εργασιών συντήρησής του: Ενα μικρό ενυδρείο έχει πολύ λιγότερη "φασαρία" και αναστάτωση σε ένα σαλόνι ή σε ένα γραφείο (πχ, κατά τις αλλαγές νερού) απ' ότι ένα μεγάλο. Ένα 20λιτρο ενυδρείο που θα φιλοξενεί ένα Μονομάχο (Betta splendens) θα μπορούσε να υπάρχει άνετα σε ένα "δύσκολο" χώρο που δεν είναι εύκολο να μεταφέρει κάποιος κουβάδες με νερό, λεκάνες, λάστιχα κλπ και να κάνει ολόκληρη "επιχείρηση" κάθε φορά που θα πρέπει να αλλάζει το νερό. Φυσικά, εάν υπάρχουν τα κατάλληλα οικονομικά δεδομένα, θα μπορούσαμε να πούμε θεωρητικά, ότι είναι δυνατόν να σταθεί οποιοδήποτε "δύσκολο" ενυδρείο σε οποιονδήποτε "δύσκολο" χώρο, με πλήρη χρήση αυτοματισμών και ειδικών εγκαταστάσεων, που όμως θα κοστίσουν δυσανάλογα πολύ σε σχέση με το ίδιο το ενυδρείο. Επίσης, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν μας ότι όσο μεγαλύτερο είναι το ενυδρείο, τόσο πιο αραιά μπορούμε να ασχολούμαστε με τη συντήρησή του. Και αυτό γιατί τα μεγαλύτερα συστήματα μπορούν και διατηρούν περισσότερο χρόνο - αλλά και πιο εύκολα - σταθερές τις συνθήκες τους. Για παράδειγμα: σε ένα ενυδρείο 400 λίτρα θα μπορούμε να κάνουμε αλλαγή νερού το 25% ανά δεκαπενθήμερο, ενώ σε ένα 40 λίτρων είναι επιτακτική η ανάγκη των εβδομαδιαίων αλλαγών, κατά τουλάχιστον 30%. Βέβαια όλα αυτά εξαρτώνται και από άλλες συνθήκες και παράγοντες (βαθμός ιχθυοφόρτισης σε σχέση με τα λίτρα, είδος ψαριών, παρουσία φυτών, ποσότητα φυτομάζας, δυνατότητες φίλτρανσης, ποσότητα και ποιότητα τροφής, κλπ).

3. Η αντοχή του δαπέδου και της πλάκας: Βασικός παράγοντας προσοχής για ενυδρεία μεγαλύτερα των 400 λίτρων! Μέχρι αυτά τα λίτρα δεν νομίζω ότι μπαίνει κάποιος προβληματισμός ως προς τις αντοχές του οποιουδήποτε δαπέδου. Από εκεί και πάνω όμως θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα αυτό, γιατί λόγω μεγάλου τελικού συνολικού βάρους ανά τετραγωνικό, μπορεί να μπαίνει σοβαρό θέμα αντοχής και ασφάλειας, όχι μόνο για την τσιμεντόπλακα (σε πολύ μεγάλα ενυδρεία) αλλά και για τα ξύλινα πατώματα των διαμερισμάτων (παρκέ), τα οποία στην πλειοψηφία τους είναι κούφια από κάτω, στηριζόμενα σε ξύλινα πλαίσια και δοκούς. Εάν αυτά τα υποστηρίγματα των παρκέ είναι αραιά ή πολύ ελαφριές και "ψεύτικες" κατασκευές, υπάρχει κίνδυνος υποχώρησης με πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα... και για το ενυδρείο και για το χώρο. Το θέμα αυτό μπορεί να λυθεί με τη τοποθέτηση κάτω από τη βάση του ενυδρείου, μεγάλης επιφάνειας MDF, νοβοπάν ή μελαμίνης (μεγαλύτερης τουλάχιστον κατά 20-30% της επιφάνειας του ενυδρείου) με πλήρη και σωστή πρόσφυση στο πάτωμα, ώστε να διασπαρεί περισσότερο η κατανομή του βάρους, κερδίζοντας έτσι σε αντοχή ανά τετραγωνικό. Το πάχος αυτής της επιφάνειας θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 25 mm ή καλύτερα 30 mm, ή και ακόμη μεγαλύτερο, σε πολύ μεγάλα ενυδρεία (50 mm ή 5 cm).

Στο θέμα της αντοχής της τσιμεντένιας πλάκας κάποιου ορόφου, θα πρέπει να ξέρουμε ότι μια ασφαλής προσέγγιση είναι περίπου τα 600 συνολικά κιλά ανά τετραγωνικό μέτρο (για παλιότερα κτίρια). Από αυτό το βάρος και πάνω αρχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο οι προδιαγραφές κατασκευής της συγκεκριμένης οικοδομής. Εάν θέλουμε κάτι περισσότερο, θα πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευτούμε τον υπεύθυνο μηχανικό/κατασκευαστή, ο οποίος είναι ο μόνος που μπορεί με ασφάλεια (και πιθανώς μελέτη) να μας δώσει την έγκριση ή όχι, αλλά και να μας προσδιορίσει το κατάλληλο σημείο τοποθέτησης (δεν είναι όλα το ίδιο - προτιμάτε τις θέσεις κοντά στα δοκάρια). Και φυσικά δεν μιλάμε μόνο για το αν αντέχει στατικά η πλάκα υπό κανονικές συνθήκες, αλλά και για περιπτώσεις μικρών σεισμών, όπου εκεί τα βάρη και οι δυνάμεις μεταβάλλονται και πολλαπλασιάζονται. Προσοχή λοιπόν! Και να έχουμε πάντα στο μυαλό μας, ότι το αναφερόμενο βάρος δεν είναι μόνο το νερό που έχει το ενυδρείο, αλλά και το χαλίκι, οι πέτρες, το βάρος των τζαμιών, το καπάκι, το βάρος της όποιας βάσης που πάνω της κάθεται το ενυδρείο, το ότι περιέχεται σε αυτήν, κλπ. Και όπως έχουν επιστήσει τη προσοχή μηχανικοί & κατασκευαστές, θα πρέπει να συνυπολογίζεται στο συνολικό βάρος αντοχής ΚΑΙ το βάρος των υπόλοιπων αντικειμένων που περιέχονται στον χώρο. Ενας πολύ φορτωμένος χώρος μπορεί να μην αντέχει και ένα μεγάλο ενυδρείο.

4. Χρόνος & φροντίδα: Αλλος παράγοντας είναι ο χρόνος που είμαστε διατεθειμένοι να αφιερώσουμε στην ενασχόλησή μας μαζί του. Για παράδειγμα, άλλο κομμάτι της χρόνου της ζωής μας θα καταλαμβάνει ένα μικρό ενυδρείο 60 λίτρων με λίγα και εύκολα ζωοτόκα ψαράκια και φυτεμένο με λίγο κερατόφυλλο μέσα (Ceratophyllum demersum) και άλλο χρόνο θα απαιτεί η παρακολούθηση και συντήρηση ενός πλήρως φυτεμένου ενυδρείου 400 λίτρων με δίσκους. Λίγα και εύκολα φυτά χαμηλών απαιτήσεων δεν χρειάζονται την ίδια φροντίδα με αυτά ενός καταπράσινου υδρόβιου κήπου Ολλανδικού τύπου. Υπάρχουν εύκολα φυτά και ψάρια για όλους, αλλά υπάρχουν και άλλα που θα έλεγα ότι απαιτούν πιο ολοκληρωτική, παθιασμένη και "επιστημονική" ενασχόληση μαζί τους, για να μπορέσουμε να τα έχουμε όμορφα και υγιή στο ενυδρείο μας. Και επειδή συνήθως (όχι πάντα όμως) όλα αυτά πηγαίνουν μαζί με τα ανάλογα λίτρα, φωτισμούς, σχετική διακόσμηση, εξοπλισμό, κλπ, καλό είναι να ενημερωθούμε σωστά από την αρχή, ώστε να πάρουμε τη σωστή απόφαση για αυτό που μας ταιριάζει καλύτερα και που μπορούμε πραγματικά να το φροντίσουμε και να το διατηρήσουμε με επάρκεια.

5. Οικονομικό κόστος: Τέλος, καθοριστικό ρόλο φυσικά παίζουν οι δυνατότητες της... τσέπης μας! Πολλοί είναι αυτοί που ξεκινούν πρώτα από το συνολικό οικονομικό κόστος και μετά σκέφτονται όλα τα άλλα. Όταν λοιπόν αυτός ο παράγοντας καθορίζει τα πράγματα, τότε είναι που όλα τα προηγούμενα θα πρέπει να τα κοιτάξουμε πολύ πιο προσεκτικά και σε βάθος, ώστε να μην ξεκινήσουμε κάτι που στη πορεία θα διαπιστώσουμε ότι δεν μπορούμε να υλοποιήσουμε, λόγω οικονομικής αδυναμίας. Μια λίστα με όλα όσα θα χρειαστούμε και μια καλή έρευνα αγοράς από πριν, είναι το καλύτερο όπλο για να μη βρεθούμε προ εκπλήξεων ή προβλημάτων. Και ο καλύτερος τρόπος για να γίνει σωστά αυτό, είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη ενημέρωση προτού κατασταλάξουμε στο τι θέλουμε και προτού ξεκινήσουμε τις αγορές μας. Από την άλλη μεριά βέβαια, να μην ξεχνάμε ότι για όλες τις τσέπες υπάρχει και το ανάλογο ενυδρείο, ώστε όλοι τελικά να μπορέσουν να ασχοληθούν με το χόμπι και να γευθούν τις χαρές και την ομορφιά του. 

3.Προϋπολογισμός κόστους & χρόνου απασχόλησης

Είναι πολύ βασικό πριν ξεκινήσουμε για την αγορά του νέου μας ενυδρείου, να ξέρουμε ακριβώς πόσο θα μας κοστίσει το όλο "πακέτο" για να μην βρεθούμε μπροστά σε αδιέξοδα, στη περίπτωση που άλλα έχουμε στο μυαλό μας και άλλα μας προκύψουν στη πορεία. Είναι επιτακτική ανάγκη να κάνουμε μια λίστα με όλα τα απαραίτητα που θα συνοδεύουν την απόκτηση του ενυδρείου, ώστε και να μην αφήσουμε τίποτα στη τύχη, να μην ξεχάσουμε κάτι βασικό και αναγκαστούμε να ξανατρέχουμε στα μαγαζιά, αλλά και για να προηγηθεί μια καλή έρευνα αγοράς, ώστε να δούμε από πού μας συμφέρει καλύτερα να τα πάρουμε, καθώς και πόσο συνολικά θα μας κοστίσουν. Οσο περισσότερο ενημερωμένος είναι κάποιος, τόσο καλύτερες και εύστοχες αγορές θα κάνει, γλιτώνοντας χρήματα, κόπο, νεύρα, λάθη, απογοήτευση, κλπ. Θα πρέπει λοιπόν να ξέρουμε ότι στο βασικό εξοπλισμό ενός αρχάριου, περιλαμβάνονται:

- Το ενυδρείο με καπάκι και κατάλληλο φωτισμό

- Το έπιπλο/βάση που θα καθίσει, με φελιζόλ ή ειδικό απορροφητικό λάστιχο

- Το ανάλογο φίλτρο (εσωτερικό ή εξωτερικό) για τον καθαρισμό του νερού

- Ο ανάλογος θερμαντήρας με αυτόματο θερμοστάτη (προτιμήστε τους jager)

- Ένα αξιόπιστο θερμόμετρο (στα μεγάλα ενυδρεία δύο)

- Μία αεραντλία με σωληνάκι & αερόπετρα, ανάλογα με τα λίτρα του ενυδρείου (για ώρα ανάγκης)

- Βασικά χημικά βοηθήματα όπως: αντιχλώριο, άνθρακας, αντιτοξικό υγρό (προαιρετικά), κά

- Χαλίκι ή άμμο για το στρώσιμο του βυθού

- Πέτρες και κατάλληλα ενυδρειακά ξύλα για τη φυσική διακόσμηση του ενυδρείου (μη βάζετε ψεύτικα διακοσμητικά)

- Τροφές και βιταμίνες για τα ψάρια (ανάλογα τα είδη που θα έχουμε)

- Βασικά φάρμακα και άλλες ουσίες για τη δημιουργία φαρμακείου ανάγκης (προαιρετικά)

- Χρονοδιακόπτες για τις λάμπες και πολύπριζο για όλα τα φις του ενυδρείου

- Εξοπλισμός για τις αλλαγές νερού (κανάτα, κουβάς, βαρέλι, ή άλλο μεγάλο δοχείο, με λάστιχο & αντλία)

- Ετοιμη σκούπα βυθού ή αλφαδολάστιχο για DIY κατασκευή της

- Ογκομετρικά ακριβείας για μικροποσότητες ουσιών (σταγονόμετρα ή ογκομετρικές πιπέτες)

- Απόχη (μικρή ή μεγάλη, ανάλογα τα ψάρια που θα έχουμε)

- Υγρά χημικά τεστ για μετρήσεις του νερού (προτιμήστε τα υγρά της ΑΡΙ)

- Βοηθητικό δοχείο ή δεξαμενή για χρήση καραντίνας/νοσοκομείου

- Μεγεθυντικός φακός για την προσεκτική παρατήρηση των ψαριών

- Και φυσικά τα ψάρια και τα φυτά που θα φιλοξενήσουμε!

Κάποια από όλα αυτά είναι βέβαια προαιρετικά και ανάλογα με την περίπτωση, αλλά με τις πληροφορίες που θα διαβάσετε και σε επόμενα κεφάλαια ή άλλα θέματα εδώ μέσα, θα μπορέσετε να κρίνετε μόνοι σας κατά πόσο σας είναι και απαραίτητα. Και φυσικά σε κάθε κατηγορία υπάρχει πάντα και μια αρκετά μεγάλη γκάμα επιλογής, που έχει να κάνει με την ποιότητα, λειτουργικότητα ή άλλους παράγοντες και δυνατότητες του εξοπλισμού, δίνοντας έτσι σε όλους την ευκαιρία να διαλέξουν αυτό που τους ταιριάζει, ποιοτικά ή οικονομικά.

Το επόμενο που θα πρέπει να προϋπολογίσουμε πολύ καλά σε σχέση με το ενυδρείο που θα στήσουμε, είναι ο χρόνος που διαθέτουμε για την ενασχόληση μαζί του. Για παράδειγμα, θα ήταν λάθος να ασχοληθεί κάποιος με το χόμπι στήνοντας ένα ενυδρείο με δύσκολα ψάρια και φυτά, εάν δεν διαθέτει τον απαραίτητο χρόνο για τη συντήρηση και φροντίδα του. Ενα τέτοιο ενυδρείο είναι θέμα χρόνου να αφεθεί στη τύχη του και να καταντήσει ένας "δολοφονικός βούρκος" για τα ζωντανά και μια πνιγμένη στην άλγη άσχημη και ακατάστατη ζούγκλα παραμελημένων φυτών... Και τέτοιου είδους αποτυχίες είναι καταγεγραμμένες κατά κόρον στην ιστορία της ενυδρειοφιλίας, με αποτέλεσμα όχι μόνο το θάνατο του εκάστοτε ζωντανού πληθυσμού και την καταστροφή του όποιου βιότοπου στήθηκε, αλλά και την εγκατάλειψη του ενδιαφέροντος από τον φροντιστή του, με αποτέλεσμα την άδοξη απομάκρυνσή του από το χόμπι...

Θα πρέπει λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε εξ αρχής εάν μπορούμε να ασχοληθούμε με ένα τέτοιο ενυδρείο, ή μήπως μας ταιριάζει καλύτερα ένα μικρό απλό ενυδρειάκι, με κάτοικο ένα Μονομάχο για παράδειγμα... Οι δυνατότητες του ελεύθερου χρόνου μας - αλλά και η όρεξη που πραγματικά έχουμε - πολλές φορές μπορούν να καθορίσουν και το είδος ή το μέγεθος του ενυδρείου και των ψαριών που θα διατηρήσουμε στο σπίτι ή το γραφείο μας. Υπάρχουν εύκολα ενυδρεία και ψάρια που μπορεί να τα διατηρήσει ο καθ' ένας, χωρίς να χρειάζεται να γίνει ειδικός ιχθυολόγος ή επιστήμονας υδατοκαλλιέργειας... Αλλά υπάρχουν και ενυδρεία απαιτητικά, που θα χρειαστεί η έντονη και αυξημένη συμμετοχή μας, είτε σε επίπεδο προσωπικής απασχόλησης και χρόνου, είτε σε επίπεδο διαβάσματος και ενημέρωσης - επιμόρφωσης ουσιαστικά θα έλεγα - σε σχέση με το είδος τους. Επιλέγοντας ανάλογα εξ αρχής και με τα σωστά κριτήρια, θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε ένα όμορφο ενυδρείο που θα μας ξεκουράζει πραγματικά από την καθημερινότητά μας. Θα μπορούμε να το απολαμβάνουμε υγιές και να χαιρόμαστε ιδιαίτερα παρατηρώντας τον Μαγικό υγρό κόσμο, γινόμενοι ένα με αυτόν και ερχόμενοι πιο κοντά στη ζωή που ζει και αναπτύσσεται στο νερό.

Ισως είναι λοιπόν καλύτερα να ξεκινήσει κάποιος με κάτι που είναι σαφώς μέσα στις δυνατότητές του και σιγά-σιγά να αναζητήσει μέσω αυτού την εξέλιξη, προχωρώντας σε κάτι μεγαλύτερο και δυσκολότερο, αργότερα. 

4.Επιλογή ψαριών & φυτών για το νέο ενυδρείο

Ο κάθε νέος στο χόμπι που ξεκινά να στήσει ένα ενυδρείο, συνήθως πελαγώνει διαβάζοντας τις διάφορες λίστες με τα ψάρια και τα φυτά που υπάρχουν διαθέσιμα για να συνθέσουν το ζωικό κομμάτι του νέου υδροβιότοπου που ετοιμάζει. Πολλοί είναι αυτοί που μαγεύονται από τις πανέμορφες φωτογραφίες υπέροχων ψαριών ή από τους πολύχρωμους υδάτινους κήπους με τη μεγάλη ποικιλία φυτών, που φέρνουν τη φύση στο σπίτι μας μέσω του ενυδρείου. Είναι χαρακτηριστική η φράση: "Τα θέλω όλα!". Φυσικά όμως για έναν αρχάριο δεν είναι δυνατόν να τα έχει όλα στο ξεκίνημά του στο χόμπι και ίσως πολλές φορές το τελικό αποτέλεσμα της πρώτης του προσπάθειας, να μην πλησιάζει καν τις όμορφες αυτές εικόνες που έχει δει κατά καιρούς σε ενυδρεία άλλων.

Ενας αρχάριος θα χρειαστεί να "εκπαιδευτεί" αρκετά σε πρακτικό επίπεδο με το πρώτο του ενυδρείο και να διαβάσει πολλά διαφορετικά θέματα ώστε να εμπλουτίσει το γνωστικό του επίπεδο με σχετικές πληροφορίες, μέχρι να φτάσει στο σημείο να μπορεί να διατηρεί σωστά, δύσκολα ψάρια και φυτά, σε πιο απαιτητικά ενυδρεία. Ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινήσει κανείς χωρίς να έχει μεγάλα ρίσκα αποτυχίας ή απογοήτευσης, είναι να στήσει ενυδρείο με εύκολα στη διατήρησή τους είδη και λίγα σε αριθμό. Ετσι και ο ίδιος θα μπορέσει να μάθει σταδιακά μέσα από την εμπειρία που θα του προσφέρει αυτό το ενυδρείο, αλλά και οι ζωντανοί οργανισμοί που θα μπουν σε αυτό, θα κινδυνέψουν λιγότερο από τυχόν λάθη ή απειρία χειρισμού των καταστάσεων που θα προκύψουν. Οι παράμετροι προσοχής είναι τόσοι πολλοί και η γνώση του αρχάριου τόσο λίγη, που είναι πολύ εύκολο να γίνει το λάθος που θα στοιχίσει τη ζωή στα ψάρια και ταυτόχρονα τις τύψεις και την απογοήτευση στον φροντιστή τους... Καλό είναι λοιπόν να ξεκινάμε με τις στοιχειώδεις γνώσεις και με είδη που μπορούμε (με βάση αυτές τις γνώσεις) να χειριστούμε σωστά, μέχρι να μπορέσουμε να κάνουμε σύντομα και το επόμενο βήμα στο μαγικό κόσμο του χόμπι των ενυδρείων.

Από την προσωπική εμπειρία μου και με βάση τα όσα έχω διαβάσει και συζητήσει με άλλους χομπίστες και το ξεκίνημά τους, έχω φτάσει στο σημείο να προτείνω σε κάποιον που τώρα ξεκινά το πρώτο του ενυδρείο, συγκεκριμένα ψάρια και φυτά για την αρχή, ανεξάρτητα από το τι του αρέσει και το τι έχει δει σε φίλους ή μαγαζιά, στο internet ή αλλού. Θεωρώ λοιπόν ότι ο καλύτερος τρόπος για το νέο αρχάριο χομπίστα που ξεκινά με περιορισμένες γνώσεις ένα μικρό ενυδρείο για παράδειγμα 100 λίτρων, είναι να βάλει μια μικρή ομάδα ζωοτόκων ψαριών γκάππυ (Poecilia reticulata) τα οποία είναι αρκετά όμορφα, κινητικά και ειρηνικά ψάρια, που θα τον κερδίσουν με τη ζωηρή αεικίνητη συμπεριφορά τους και τη πανδαισία των χρωμάτων τους, αλλά και θα αντέξουν στα πρώτα ενδεχόμενα λάθη του (είναι αρκετά ανθεκτικά ψάρια, με μεγάλο εύρος τιμών νερού), με την προϋπόθεση βέβαια ότι αυτά τα λάθη δεν θα είναι τραγικά μεγάλα...

Τα ψαράκια αυτά δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις συντήρησης και εξειδικευμένων γνώσεων και έχουν το πλεονέκτημα ότι ζουν άνετα στα νερά μας, που ως γνωστόν είναι αλκαλικά και ελαφρά έως πολύ σκληρά, ανάλογα με την περιοχή και το δίκτυο. Εχουν μεγάλη προσαρμοστικότητα και αν είναι υγιή εξ' αρχής, έχουν και μεγάλη αντοχή σε διαφοροποιήσεις παραμέτρων ή θερμοκρασίας, πάντα βέβαια εντός των φυσιολογικών ορίων. Είναι πάρα πολύ εύκολα στην αναπαραγωγή τους (γεννούν ζωντανό γόνο και όχι αυγά) δίνοντας έτσι τη χαρά της εμφάνισης μωρών στο ενυδρείο, πράγμα που κάνει ειδικά τους νέους στο χόμπι, να εντυπωσιάζονται και να χαίρονται ιδιαίτερα. Επίσης το γεγονός ότι είναι μικρά σε μέγεθος ψάρια, τα καθιστά ικανά να ζήσουν σε μικρές ομάδες και σε μικρά συστήματα - από 60 λίτρα και πάνω - χωρίς πρόβλημα για τη διαβίωσή τους, με τη προϋπόθεση βέβαια ότι θα κρατάμε και τον ανάλογο αριθμό ψαριών σε σχέση με τις γενικότερες συνθήκες. Για την περίπτωση που θέλουμε να αποφύγουμε τον υπερπληθυσμό σε μικρά ενυδρεία (λόγω των συνεχών τους ανεξέλεγκτων αναπαραγωγών) μπορούμε να κρατήσουμε μόνο του ενός φύλου άτομα, πχ αρσενικά, που έχουν πιο ζωηρά χρώματα και είναι πιο εντυπωσιακά.

Και τα υπόλοιπα είδη της κατηγορίας των ζωοτόκων είναι επίσης εύκολα για έναν αρχάριο, αλλά επειδή γίνονται λίγο έως αρκετά μεγαλύτερα από τα γκάππυ, απαιτούν και μεγαλύτερα συστήματα. Επίσης δεν είναι πάντα το ίδιο ειρηνικά, πχ τα μόλυ (Poecilia velifera) ή τα αρσενικά πλάτυ (Xiphophorus maculatus) χωρίς να φτάνουν βέβαια ποτέ τα επίπεδα της επιθετικότητας των κιχλίδων.

Αλλα ψάρια που σχετικά εύκολα μπορεί να διατηρήσει ο αρχάριος χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις, είναι και κάποια είδη από τη μεγάλη οικογένεια των γατόψαρων, όπως τα κορυντόρας (πχ Corydoras aeneus) ή τα πλεκόστομα (Pleco), ή και κάποια από τα κακώς λεγόμενα "γλύφτες" - ονομασία που δόθηκε λόγω του ότι "μασουλάνε" συνεχώς τις διάφορες επιφάνειες (ψάχνοντας κυρίως για άλγες) με το βεντουζοειδές στόμα τους, δείχνοντας σαν να γλύφουν (πχ CAE - Gyrinocheilus aymonieri).

Τα corydoras είναι μικρά γατόψαρα που κινούνται στο βυθό ψάχνοντας συνεχώς για τροφή. Γι αυτό θα πρέπει να έχει αρκετά ψιλό χαλίκι ή καλύτερα άμμο το ενυδρείο, ώστε να μην τραυματισθούν τα πολύ ευαίσθητα μουστάκια τους σε αιχμηρές επιφάνειες. Τα ψάρια αυτά είναι και χρήσιμα στο ενυδρείο, γιατί καθαρίζουν τον πυθμένα από τα υπολείμματα των τροφών, όμως δεν θα πρέπει να μπαίνουν σε καμία περίπτωση σε νεοστημένα ενυδρεία και μάλιστα χωρίς πολύ καλά στρωμένα φίλτρα. Ο λόγος είναι η ευαισθησία τους ακόμα και σε πολύ χαμηλές ποσότητες αμμωνίας, νιτρωδών και νιτρικών, που μπορεί να τα κάνει να αρρωστήσουν εύκολα. Στα νεοσύστατα ενυδρεία όπου ο πυθμένας τους δεν έχει ωριμάσει ακόμα (χρειάζονται πάνω από τουλάχιστον 3 μήνες γι' αυτό), παρατηρείται το φαινόμενο να συμβαίνουν εκεί συνεχείς ζυμώσεις και μικροί τοπικοί κύκλοι του αζώτου, όπου επηρεάζουν αρνητικά τα ψάρια που ζουν συνεχώς σε άμεση επαφή με τον βυθό. Κάτι ακόμα που θα πρέπει ο αρχάριος να προσέξει με αυτό το είδος, είναι ότι δεν θα πρέπει να τα διατηρεί σε πολύ αλκαλικό και σκληρό νερό, αλλά σε σχετικά μαλακό και πιο κοντά προς την περιοχή του ουδέτερου ρΗ, ή ακόμα καλύτερα σε όξινο περιβάλλον (κάτω του 7).

Οι πλεκόστομοι συνήθως γίνονται αρκετά μεγάλοι και χρειάζονται πολλά λίτρα νερό, γι' αυτό θέλει προσοχή το είδος που θα διαλέξουμε σε σχέση με το ενυδρείο μας (υπάρχουν και μικρόσωμοι pleco). Το ίδιο ισχύει και για τους λεγόμενους "γλύφτες" (μην χρησιμοποιείτε αυτόν τον όρο γιατί είναι λάθος) οι οποίοι είναι μικροί στην αρχή και ωφέλιμοι στη καταπολέμηση της άλγης, αλλά κάποιοι από αυτούς μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα με το τελικό τους μέγεθος ή την επιθετικότητά τους αργότερα (CAE - Gyrinocheilus aymonieri). Ισως πιο ιδανικά στις παραμέτρους αυτές τελικά να είναι τα SAE (Crossocheilus siamensis) αλλά είναι και τα πιο δυσεύρετα, γιατί λόγω των πολλών διασταυρώσεων που έχουν γίνει, δεν βρίσκονται πολύ εύκολα τα γνήσια του είδους - επίσης λόγω μεγέθους δεν μπαίνουν σε πολύ μικρά συστήματα. Η κατηγορίες όλων αυτών των ψαριών, προτιμούνται πολύ από τους χομπίστες στα ενυδρεία τους (σε πρακτικό επίπεδο) κυρίως για την καταπολέμηση κάποιων μορφών άλγης.

Φυσικά υπάρχει πολύ μεγάλη γκάμα ψαριών που μπορεί ο αρχάριος να διαλέξει σαν πρώτο πληθυσμό στο νέο του ενυδρείο και το κεφάλαιο αυτό θα χρειαζόταν πολλές σελίδες για να καλύψει όλες τις περιπτώσεις. Γενικά πάντως δεν προτείνω σε αρχάριους να ξεκινούν με ψάρια που θέλουν ιδιαίτερες συνθήκες νερού, αλλά με είδη που ζουν σε κοινό νερό δικτύου και θεωρούνται ανθεκτικά, για να μπορεί εύκολα να διατηρεί τις παραμέτρους σταθερές και να μην έχει πολλά προβλήματα τουλάχιστον στην αρχή. Καλό είναι λοιπόν να ψαχτεί καλά το θέμα, διαβάζοντας όσο γίνεται περισσότερο για τα διάφορα είδη, τις απαιτήσεις τους και τη συμβατότητα μεταξύ τους, αλλά και να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην αναλογική ιχθυοφόρτιση του ενυδρείου - λίτρα σε σχέση με ποσότητα και μέγεθος ψαριών. Αυτό συνήθως είναι και το σημείο που οι περισσότεροι νέοι χομπίστες κάνουν Το Λάθος... Δεν είναι δυνατόν να βάζουμε τρία χρυσόψαρα για παράδειγμα σε ενυδρείο μικρότερο των 100 καθαρών λίτρων, όταν τα ψάρια αυτά έχουν την ιδιαιτερότητα να λερώνουν πολύ γρήγορα το νερό, αλλά και να μεγαλώνουν αρκετά, έχοντας ανάγκη πολύ ελεύθερο χώρο για να κολυμπούν (ένας καλός "κανόνας" λέει: 50 λίτρα νερό για κάθε χρυσόψαρο, με μίνιμουμ ενυδρείο τα 100+ λίτρα). Δεν είναι δυνατόν να βάζουμε 15 γκάππυ σε 20 λίτρα ενυδρείο, όταν ένα τέτοιος χώρος κάνει μόνο για έναν Μονομάχο (Betta splendens) - και αυτό με το ζόρι... Δεν είναι δυνατόν τέλος να στήνουμε ένα "κοινωνικό" ενυδρείο με 10 διαφορετικά είδη ασύμβατων ψαριών μικρών και μεγάλων, που αφενός τα μικρότερα θα γίνουν τροφή για τα μεγαλύτερα και αφετέρου το ένα ψάρι θα είναι πάνω στο άλλο, αναζητώντας χώρο να κολυμπήσει, αλλά ενδεχομένως και διαφορετικές συνθήκες νερού...

Υπάρχει ένας γενικός κανόνας που λέει ότι για μικρά μεγέθη ψαριών (μέχρι 7 εκατοστά), καλό είναι να τηρείται μια αναλογία της τάξης των 3+ λίτρων νερού για κάθε πόντο ψαριού (μην ακούτε πολλούς που λένε για 1 cm/λίτρο, δεν ισχύει σε καμία περίπτωση). Αυτός ο κανόνας δεν είναι απόλυτα σωστός και δεν ισχύει για όλα τα μικρόσωμα είδη γιατί έτσι περιορίζονται σημαντικά τα ψάρια με αποτέλεσμα να μη ζουν σωστά - για παράδειγμα τα κοπαδόψαρα θέλουν τουλάχιστον 1 μέτρο μήκος ενυδρείου. Στα μεσαία μεγέθη ψαριών η αναλογία cm ψαριού ανά λίτρο μεγαλώνει σχεδόν στο διπλάσιο, ενώ για τα μεγαλύτερα ψάρια δεν ισχύει σχεδόν καθόλου κάτι τέτοιο και εκεί έχουμε να κάνουμε πλέον με ειδικές αναλογίες ανά είδος, που αγγίζουν πολλαπλάσια νούμερα των προηγουμένων. Επίσης για κάθε σύνθεση ψαριών υπάρχει ένα μίνιμουμ λίτρων που ξεκινάμε και που δεν μπορούμε να παραβιάσουμε, εάν θέλουμε να τα έχουμε υγιή και σε σωστές συνθήκες (σε αρκετές περιπτώσεις παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο και το μήκος του ενυδρείου, κυρίως για επιθετικά είδη ή για ψάρια-κολυμβητές). 
Τεράστιο θέμα ακόμα είναι η συμβατότητα μεταξύ των ψαριών, σε περιπτώσεις συγκατοίκησης διαφορετικών ειδών. 
Οι παράμετροι που ο νέος χομπίστας πρέπει να προσέξει πολύ, είναι:

1. Οι συνθήκες νερού να είναι κατάλληλες για τα είδη που φιλοξενούμε. Δεν βάζουμε πχ ζωοτόκα σε μαλακό νερό με χαμηλό pH, ή ροδόστομους, νέον και δίσκους, σε σκληρό νερό με pH 7,8 ή και παραπάνω... Δεν διατηρούμε ποτέ αφρικανικές κιχλίδες των μεγάλων λιμνών σε ουδέτερο ή όξινο νερό, αλλά ούτε και βάζουμε κορυντόρας σε νερό με υψηλό pH και με σκληρότητα που είναι μόνο για αφρικάνες! Και φυσικά δεν βάζουμε χρυσόψαρα ή άλλα ψάρια κρύου νερού, σε τροπικά ενυδρεία.

2. Τα διαφορετικά είδη ψαριών που θα βάλουμε να συγκατοικήσουν στο λεγόμενο "κοινωνικό" ενυδρείο, πρέπει να είναι συμβατά μεταξύ τους. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε σκαλάρια μαζί με νέον και να αναρωτιόμαστε μετά γιατί τα τρώνε! Δεν είναι δυνατόν να έχουμε Μονομάχους μαζί με γκάππυ και να ψάχνουμε μετά τις αιτίες που αρρωσταίνουν ή γιατί έχουν φαγωμένες ουρές! Δεν γίνεται να βάζουμε στον ίδιο χώρο κιχλίδες ή μεγάλα σαρκοβόρα ψάρια μαζί με άλλα μικρότερα ειρηνικά ψαράκια, και να ρωτάμε μετά γιατί τα χάνουμε! Δεν ζουν όλα τα ψάρια αρμονικά μεταξύ τους και δεν ταιριάζουν όλα με όλα...

3. Η ποσότητα, το είδος, αλλά και το μέγεθος των ψαριών που θέλουμε να φιλοξενήσουμε, καθορίζεται από τον όγκο του ενυδρείου μας. Διαβάζουμε καμιά φορά σε ενυδρειακά fora κάποια παρουσίαση ενυδρείων (κυρίως αρχάριων) όπου σε 60 λίτρα λέει, διατηρούν διάφορα τροπικά ψάρια μαζί με μικρά καρχαριοειδή, ή ότι έχουν μέσα 2-3 δίσκους μαζί με καμιά 15αριά άλλα διάφορα ψάρια... Εχουμε δει κοπάδι 5 ενήλικων σκαλαριών μαζί με 3 γκουράμι, 8 πλάτυ και κάμποσα γατόψαρα σε 80 λίτρα! Ή γιγαντιαίες κιχλίδες Αφρικής σε απίστευτους αριθμούς, να προσπαθούν να ζήσουν σε 120 ή 200 λίτρα! Φυσικά, τα αμέσως επόμενα ποστ, είναι στην κατηγορία των ασθενειών, περιγράφοντας συμπτώματα, θανάτους ή αλληλοφαγώματα των ψαριών αυτών, και τους αμήχανους ιδιοκτήτες τους να απορούν με το Γιατί... και να ψάχνουν εκ των υστέρων για πιθανούς τρόπους θεραπείας... Εχουμε ακούσει ακόμα για ζευγάρι Μονομάχων που ζούσαν (λέει) "αρμονικά" μαζί με γκάππυ, νέον, σκαλάρια, γκουράμι, ροδόστομους και γαρίδες Amano, αλλά μια μέρα (λέει) βρήκε το θηλυκό νεκρό και τα άλλα μισά ψάρια με ick... άσε που λείπανε και μερικά, τα οποία δεν βρεθήκανε ποτέ... Τέλος, έχουμε δει και μικρή στρογγυλή γυάλα χωρίς φίλτρο και θερμαντικό σώμα, με 3 χρυσόψαρα μέσα να περνάνε (λέει)... "υπέροχα"! Φυσικά "υπέροχος" ήταν και ο δυστυχής άδικος θάνατός τους...

Τα λάθη των αρχάριων λόγω άγνοιας είναι πολλά, όπως πολλές είναι και οι εγκαταλείψεις του χόμπι από απογοητευμένους νέους χομπίστες, που μη έχοντας σωστή πληροφόρηση (ή έχοντας εντελώς λάθος πληροφόρηση, κυρίως από κάποιους λίγους και εντελώς ασυνείδητους επαγγελματίες του χώρου, που ενδιαφέρονται μόνο για να πουλήσουν) μετέτρεψαν το όμορφο όνειρο ενός πετυχημένου και υγιούς ενυδρείου, σε υγρό τάφο για τα ζωντανά τους και σύμπλεγμα τύψεων για τους ίδιους... Αυτό φυσικά μπορεί να αποφευχθεί σχετικά εύκολα, αν ενημερωθούμε σωστά από πριν και αν δουλέψουμε μεθοδικά και χωρίς ρίσκα στο στήσιμο του νέου μας ενυδρείου.

Στο τομέα των φυτών που μπορούμε να διατηρήσουμε στο νέο μας ενυδρείο, ισχύουν περίπου αντίστοιχες με τα ψάρια συμβατότητες. Υπάρχουν δηλαδή φυτά που δεν μπορούν να μπουν σε ένα νέο ενυδρείο αρχάριου, γιατί και ειδικές γνώσεις χρειάζονται για τη συντήρησή τους, αλλά και ειδικές συνθήκες και εξοπλισμός θα πρέπει να υπάρχει για το σκοπό αυτό - διαφορετικά δεν θα επιβιώσουν. Υπάρχουν όμως και εύκολα φυτά χαμηλών απαιτήσεων, που μπορούν να ευδοκιμήσουν σχεδόν σε όλα τα ενυδρεία, ανεξάρτητα του φωτισμού ή της ποιότητας του νερού, των ψαριών ή του μεγέθους του ενυδρείου, αλλά και των λίγων ή πολλών γνώσεων του φροντιστή τους, χωρίς ιδιαίτερα λιπάσματα, εξοπλισμό και φροντίδα. Ενα ενυδρείο χαμηλών απαιτήσεων, με συμβατικό & λίγο φωτισμό και χωρίς προσθήκη CO2, μπορεί να έχει:

- Ceratophyllum demersum (κερατόφυλλο)

- Hygrophila polysperma

- Limnophila sessiliflora

- Egeria densa (elodea)

- Cabomba caroliniana

- Hygrophila corymbosa siamensis

- Echinodorus

- Vallisnerias (βαλισνέριες)

- Hygrophila difformis (ντοματιά)

- Anubias (ανούμπια)

- Microsorum pteropus ή java fern

- Vesicularia dubyana (java moss)

- Spiky moss

- Lemna minor (φακή του νερού)

Η πρώτη ομάδα είναι ψηλά και πιο μεγάλα φυτά, που συνήθως φυτεύονται στο πίσω μέρος του ενυδρείου. Η δεύτερη ομάδα αποτελείται από πιο κοντά ή χαμηλότερα φυτά, που μπαίνουν μπροστά. Η φακή είναι φυτό επιφανείας που αναπτύσσεται και πολλαπλασιάζεται ελεύθερα χωρίς να χρειάζεται να κάνετε κάτι - προσοχή μόνο γιατί αν πυκνώσει πολύ μπορεί να κόψει το φως από τα φυτά που βρίσκονται από κάτω. Σχεδόν όλα αυτά μπορούν να βρεθούν εύκολα παντού και μάλιστα πολλά δίνονται σαν δωρεάν κλαδέματα από άλλους χομπίστες. Φυσικά υπάρχουν και πολλά άλλα ακόμη που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε νέα ή παλιότερα ενυδρεία.

Σημείωση: Αυτή η λίστα είναι τελείως ενδεικτική και απλώς αναφέρονται μερικά για να βοηθήσουμε κάπως στο ξεκίνημα.

Διακόσμηση του ενυδρείου:

Πρέπει να αποφεύγονται τα ψεύτικα πλαστικά φυτά (μπορούν να τραυματίσουν με τα σκληρά τους μέρη τα ψάρια ή να βγάλουν ανεπιθύμητες ουσίες στο νερό μας, κλπ) και τη θέση τους να παίρνουν μικρές ή μεγαλύτερες συστάδες από εύκολα αληθινά φυτά, που θα λειτουργούν και σαν φυσικοί καθαριστές του συστήματος, αλλά θα εκτιμηθούν και αναλόγως από τα ψάρια σας, συμβάλλοντας στη δημιουργία περισσότερο πραγματικού φυσικού περιβάλλοντος. Το κερατόφυλλο (Ceratophyllum demersum), η elodea (egeria densa), η λεγόμενη "ντοματιά" (Hygrophila difformis), η ανούμπια (anubias barteri), κάποιοι εχινόδοροι (Echinodorus) ή κρυπτοκορίνες (Cryptocoryne), η java moss (Vesicularia dubyana), η Hygrophila corymbosa αλλά και αρκετά άλλα είδη, είναι μερικά όμορφα, εύκολα και ωφέλιμα φυτά για σχεδόν κάθε ενυδρείο αρχάριου, χωρίς να προϋποθέτουν ούτε πολύ απασχόληση, ούτε πολλές γνώσεις, ούτε και ειδικό εξοπλισμό ή υπέρογκα έξοδα για τη συντήρησή τους. Με μια μικρή αναζήτηση στο internet και λίγο παραπάνω διάβασμα, μπορείτε να βρείτε αυτά που σας αρέσουν και σας ταιριάζουν περισσότερο, ώστε να τα έχετε στο ενυδρείο σας φτιάχνοντας τον δικό σας μικρό υδρόβιο κήπο. Η πρακτική χρησιμότητά τους (απορροφούν βλαβερές για τα ψάρια ουσίες από το νερό, μπορεί να κρυφτεί εύκολα ο γόνος ανάμεσα στα φύλλα τους, αναπτύσσονται χρήσιμοι μικροοργανισμοί στο φύλλωμά τους, επηρεάζουν θετικά τη χημεία του νερού, κά) αλλά και η ομορφιά τους, θα συμπληρώσουν την εντυπωσιακή εικόνα που ετοιμάζεστε να στήσετε στο σαλόνι σας.     
                           

5.ΤΟ ΣΤΗΣΙΜΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΝΥΔΡΕΙΟΥ

Σε αυτό το άρθρο θα περιγράψουμε τα βασικά βήματα και τη διαδικασία που θα ακολουθήσουμε για το στήσιμο του νέου μας ενυδρείου, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα το στήσιμο ενός ενυδρείου 120 λίτρων με αληθινά φυτά (γρήγορης ανάπτυξης και εύκολα στην συντήρησή τους), πέτρες και ξύλα.

Αφού έχουμε ολοκληρώσει όλη την απαραίτητη προεργασία έχοντας επιλέξει το σωστό χώρο που θα τοποθετήσουμε το καινούριο μας απόκτημα, έχοντας προμηθευτεί όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό και έχοντας ενημερωθεί κατάλληλα και επαρκώς για τις βασικές τουλάχιστον ανάγκες του συστήματος που θα στήσουμε (αλλά και των ψαριών που θα φιλοξενήσουμε αργότερα σε αυτό), μπορούμε να ξεκινήσουμε το στήσιμο, αφού μελετήσουμε και σχεδιάσουμε πρώτα στο μυαλό μας τη θέση του εξοπλισμού μέσα σε αυτό (θερμαντήρας, φίλτρο, θερμόμετρο κλπ), τη θέση των φυτών, των ξύλων κλπ, διαμορφώνοντας κάπως με τη φαντασία μας εκ των προτέρων τη τελική του εμφάνιση.

1. Τοποθέτηση ενυδρείου: 
Φροντίζουμε πάντα η θέση που θα μπει το ενυδρείο να είναι βολική από απόψεως ευκολίας στη πρόσβαση, ώστε να μπορούμε να κάνουμε εύκολα όλες τις απαραίτητες εργασίες συντήρησης αλλά και να συνδέουμε/αποσυνδέουμε εύκολα τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούμε. Πριν βάλουμε το ενυδρείο να πατήσει στη βάση του, φροντίζουμε πάντα να μεσολαβεί κάποιο κατάλληλο υλικό μεταξύ του τζαμιού και της επιφάνειας της βάσης, για να αποκλείσουμε τη περίπτωση ραγίσματος ή σπασίματος, πράγμα που μπορεί να συμβεί πολύ εύκολα εάν βρεθεί ένα σκουπιδάκι ή κάποιος κόκκος άμμου κλπ. Το θέμα αυτό χρήζει ιδιαίτερης προσοχής καθ' ότι είναι πολλές οι περιπτώσεις που αναφέρονται σε τέτοια περιστατικά και πιστέψτε με, είναι πολύ άσχημη εμπειρία να μαζεύεις τόσα νερά από το σαλόνι σου, ψάχνοντας ταυτόχρονα για το που θα βάλεις προσωρινά τα ψάρια μέχρι να πάρεις νέο ενυδρείο... (εάν προλάβεις βέβαια, γιατί μπορεί να συμβεί σε ώρα απουσίας).

Ενα πολύ καλό υλικό για αυτή τη δουλειά είναι το φελιζόλ πάχους 2 cm ή το φύλλο από κατάλληλο λάστιχο, ομοιόμορφης πυκνότητας και ικανού πάχους, το οποίο θα πρέπει να στρωθεί σε όλη την επιφάνεια που θα πατήσει το τζάμι του ενυδρείου. Κάποια έτοιμα ενυδρεία του εμπορίου διατίθενται με ειδικό σκληρό πλαστικό πλαίσιο στο κάτω μέρος τους, εμποδίζοντας το τζάμι να έρθει σε επαφή με το ξύλο της βάσης. Συνήθως δεν υπάρχει πρόβλημα με αυτά τα ενυδρεία και θα μπορούσαν να παραμείνουν έτσι (το προτείνουν εξάλλου και οι αντίστοιχες κατασκευάστριες εταιρείες), αλλά προσωπικά σας προτείνω για μεγαλύτερη ασφάλεια και σιγουριά να φροντίζετε πάντα να μεσολαβεί ένα κατάλληλο υλικό και το τζάμι να μην είναι στον αέρα, ειδικά μάλιστα σε ενυδρεία μεγαλύτερα των 100 λίτρων. Ο πάτος του ενυδρείου δέχεται όλη τη πίεση του βάρους του νερού και των όποιων άλλων διακοσμητικών υπάρχουν μέσα σε αυτό (χαλίκια, πέτρες, ξύλα κλπ), άρα θα πρέπει να εξασφαλίζουμε τη σωστή και ομοιόμορφη πρόσφυση παντού, για να αποφεύγεται η καταπόνηση του γυαλιού και να είμαστε σίγουροι ότι θα το χαιρόμαστε για πολύ καιρό χωρίς προβλήματα.

Οταν τοποθετήσουμε το ενυδρείο στη βάση, μετά θα πρέπει να φροντίσουμε για ένα καλό εσωτερικό πλύσιμο και καθάρισμα των τζαμιών, ώστε να απομακρύνουμε σκόνες, σκουπιδάκια ή τυχόν άλλες ουσίες, προετοιμάζοντάς το να δεχθεί νερό και ψάρια. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε καθαρό νερό (ποτέ απορρυπαντικά!) καθώς και μπόλικο απορροφητικό χαρτί κουζίνας ή κάποιο καθαρό μαλακό ύφασμα. Φροντίστε να αποφύγετε τα σφουγγάρια του εμπορίου εκτός εάν είστε σίγουροι ότι δεν είναι εμποτισμένα με καθαριστικές χημικές ουσίες (τα περισσότερα σήμερα δυστυχώς είναι). Απειροελάχιστες ποσότητες καθαριστικών και χημικών ουσιών μπορούν να εξοντώσουν άμεσα το ζωντανό πληθυσμό ενός ενυδρείου.

Τελειώνοντας, μπορείτε να εφαρμόσετε/κολλήσετε στη πίσω εξωτερική πλευρά του ενυδρείου, κάποιο φόντο που έχετε από πριν επιλέξει (συνήθως το σκούρο και μονόχρωμο χαρτόνι έχει τα καλύτερα αποτελέσματα) ώστε να φοντάρεται καλύτερα πάνω σε αυτό, το περιεχόμενο και η γενική εικόνα του ενυδρείου σας.

2. Διαμόρφωση βυθού: 
Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικά υποστρώματα για φυτεμένα ενυδρεία, που τοποθετούνται κάτω από το χαλίκι και τροφοδοτούν σε βάθος χρόνου με χρήσιμα στοιχεία και διάφορες θρεπτικές ουσίες τα φυτά. Δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσετε κάτι τέτοιο εάν αποφασίσετε να έχετε κάποια εύκολα φυτά χαμηλών απαιτήσεων, γιατί μπορείτε κάλλιστα να τα λιπαίνετε όταν χρειάζεται από τη στήλη του νερού, προσθέτοντας υγρά λιπάσματα ή τοποθετώντας τις αντίστοιχες ειδικές ταμπλέτες βυθού κοντά στις ρίζες τους. Εάν όμως αποφασίσετε να βάλετε κάποιο εμπλουτισμένο υπόστρωμα, αυτό θα πρέπει να το τοποθετήσετε πρώτα και πριν το χαλίκι, στρώνοντας το κάτω μέρος του ενυδρείου με τη ποσότητα που χρειάζεστε, βάση των οδηγιών στη συσκευασία του κατασκευαστή. Συνήθως ένα στρώμα πάχους 2-3 πόντων είναι αρκετό.

Εχοντας επιλέξει το κατάλληλο χαλίκι που θα χρησιμοποιήσετε για το ενυδρείου σας και χρησιμοποιώντας ένα μικρό φτυαράκι ή φαρασάκι, συμπληρώνετε το στρώσιμο του βυθού με αυτό, αφού έχετε φροντίσει πρώτα να το ξεπλύνετε πολύ καλά και πολλές φορές με τρεχούμενο νερό. Ετσι απομακρύνετε σκόνες, σκουπιδάκια κλπ, γλυτώνοντας από την ανεπιθύμητη θολούρα που θα είχατε εάν το βάζατε κατευθείαν. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα (πχ όταν χρησιμοποιούμε χαλίκι και πέτρες από ποτάμια, λίμνες, θάλασσα ή όταν δεν είμαστε σίγουροι για τη ποιότητά του) ίσως χρειαστεί και να το βράσετε σε μεγάλη κατσαρόλα για 10 λεπτά της ώρας, ώστε να το απολυμάνετε πλήρως από παθογόνους μικροοργανισμούς που θα μπορούσε να έχει και που πιθανώς θα κάνουν ζημιά στο νερό του ενυδρείου και στα ψάρια.

Φροντίζουμε το συνολικό πάχος του βυθού που φτιάχνουμε να είναι περίπου 5-8 εκατοστά, για να μπορούμε να φυτέψουμε σωστά τα φυτά μας και να πιάσουν αυτά με τις ρίζες τους γερά. Μικρότερος βυθός θα έχει σαν αποτέλεσμα να ξεριζώνονται πολύ εύκολα τα φυτά, ενώ μεγαλύτερος μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα λόγω κακής οξυγόνωσης και κακής κυκλοφορίας του νερού σε αυτόν. Μπορείτε να στρώσετε το χαλίκι δημιουργώντας μικρά λοφάκια και γενικά διαμορφώνοντας την επιφάνειά του ανισόπεδα, αλλά να ξέρετε ότι αυτό μπορεί μεν να είναι πιο όμορφο αισθητικά και να δίνει μια πιο φυσική εικόνα, όμως θα πρέπει και να μπορεί να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου. Συνήθως όλες αυτές οι διακυμάνσεις στην διαμόρφωση της επιφάνειας του βυθού που φτιάχνουμε σε ένα ενυδρείο για αισθητικούς λόγους, δεν διατηρούνται για πολύ, είτε γιατί τις χαλάνε τα ψάρια με το σκάψιμο που κάνουν, είτε γιατί χαλάνε λόγω του καθαρισμού που είναι απαραίτητος να κάνουμε εμείς κατά καιρούς στο βυθό. Μπορείτε όμως να προσπαθήσετε να τις διατηρήσετε χρησιμοποιώντας μικρές ή μεγαλύτερες πέτρες για στήριγμα των όγκων του χαλικιού, ή βάζοντας συστάδες κατάλληλων φυτών με τέτοιο τρόπο που θα το κρατούν στη θέση του. Η διαμόρφωση με περισσότερο χαλίκι στο πίσω μέρος του ενυδρείου και λιγότερο στο μπροστά (ελαφρά κατηφορικό δηλαδή) συνήθως δίνει την αίσθηση του μεγαλύτερου βάθους προοπτικά.

Πρέπει να έχουμε φροντίσει να προμηθευτούμε χαλίκι ποιότητας και διαμέτρου ανάλογης των αναγκών μας, πράγμα που θα μας το καθορίσουν τα φυτά και τα ψάρια που θα βάλουμε στο ενυδρείο. Πρώτα θα πρέπει να προσέξουμε το είδος του χαλικιού που θα χρησιμοποιήσουμε από θέμα χημείας. Εάν έχουμε σκοπό να βάλουμε ψάρια που χρειάζονται όξινο περιβάλλον και μαλακό νερό, δεν θα πρέπει να βάλουμε ασβεστολιθικό χαλίκι ή πέτρες, αλλά αυστηρά ουδέτερο, ώστε να μην έχουμε προβλήματα με αύξηση του ρΗ και της σκληρότητας του νερού. Αντίθετα, εάν βάλουμε ψάρια που χρειάζονται αλκαλικό περιβάλλον και πιο σκληρό νερό (πχ γκάππυ ή άλλα ζωοτόκα), μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μεγαλύτερη γκάμα χαλικιών. Συνήθως μια καλή επιλογή για τέτοιου είδους ενυδρείο που περιγράφουμε εδώ, είναι το ουδέτερο χαλαζιακό χαλίκι διαμέτρου περίπου 2-3 mm. Σε περίπτωση όμως που στο ενυδρείο θα βάλουμε και ευαίσθητα ψάρια βυθού, καλό είναι να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να μπει ακόμα πιο μικρό χαλίκι (1 mm ή και μικρότερο) προσέχοντας μάλιστα να μην είναι καθόλου κοφτερό (αποκλείουμε δηλαδή χαλίκι λάβα κλπ). Συνήθως αυτά τα ψάρια (πχ corydoras) σκάβουν συνεχώς το βυθό για τροφή και αν αυτός δεν είναι κατάλληλος, μπορεί να τραυματισθούν τα ευαίσθητα μουστάκια τους, ξεκινώντας έτσι ένας κύκλος σοβαρών προβλημάτων υγείας γι' αυτά.

Σημαντικό είναι και το χρώμα του χαλικιού που θα χρησιμοποιήσουμε. Φροντίστε για χρώματα σκούρα και όχι ανοιχτά ή λευκά, γιατί τα ψάρια δεν τα προτιμούν και μάλλον οι ανοιχτόχρωμοι βυθοί συμβάλλουν στο να τους δημιουργούν στρες. Επίσης αποφύγετε τα χρωματιστά βαμμένα χαλίκια, γιατί δεν δίνουν φυσική αίσθηση στην εικόνα που θα δημιουργήσετε, αλλά εκτός αυτού μπορεί και να αποβάλλουν ανεπιθύμητες χημικές ουσίες στο νερό. Στη φύση δεν θα δείτε ποτέ βυθούς με ζωηρό κόκκινο, κίτρινο, μπλε και πορτοκαλί χαλίκι σαν και αυτό που πουλάνε κάποια καταστήματα στους αρχάριους, κάνοντας τελικά τα ενυδρεία τους να μοιάζουν σαν πολύχρωμο τσίρκο...

Να θυμάστε ότι ο βυθός του ενυδρείου παίζει καθοριστικό ρόλο στους ζωντανούς οργανισμούς που ζουν σε αυτό, γιατί λειτουργεί και επηρεάζει διάφορα καθοριστικά επίπεδα, όπως το ότι συγκρατεί τις ρίζες των φυτών βοηθώντας στη σωστή ανάπτυξή τους, αλλά χρησιμεύει και σαν χώρος διαβίωσης και ανάπτυξης μικροοργανισμών που συμβάλλουν στη βιολογική ισορροπία του ενυδρείου.

3. Τοποθέτηση διακόσμησης (ξύλα και πέτρες):
Ηρθε η σειρά να βάλουμε μέσα τα ξύλα και τις πέτρες που έχουμε επιλέξει για τη διαμόρφωση του τοπίου του ενυδρείου μας. Η χρήση κατάλληλων φυσικών ξύλων που πουλάνε τα καταστήματα ενυδρειακών ειδών, πέραν του ότι βοηθάει να δημιουργηθεί μια όμορφη και φυσική εικόνα στο ενυδρείο μας, συμβάλλει και στη χημεία του νερού του, γιατί ελευθερώνονται σε αυτό ουσίες πολύ ωφέλιμες για τη ζωή, δημιουργώντας τελικά ένα πραγματικό βιότοπο. Επίσης βοηθούν κάποια ψάρια στο να κρύβονται καλύτερα ή να κάνουν τις φωλιές τους κοντά σε αυτά, αλλά ακόμα και δίνοντας τροφή σε κάποια άλλα είδη (πχ ξυλοφάγοι pleco). Επίσης μας βοηθούν στο να πιάσουμε σε προεξοχές τους ή τρύπες που έχουν, κάποια φυτά που δεν μπορούμε να φυτέψουμε εύκολα (πχ ανούμπιες κλπ).

Φροντίστε τα ξύλα που θα χρησιμοποιήσετε να μην έχουν ιδιαίτερα κοφτερά σημεία και μυτερές προεξοχές που θα μπορούσαν να τραυματίσουν τα ψάρια σε κάποια τους απότομη κίνηση ή κυνηγητό. Μπορείτε να λειάνετε τέτοια επικίνδυνα σημεία με χοντρό γυαλόχαρτο ή ράσπα (χοντρή λίμα για ξύλα) πριν τα βάλετε μέσα. Επίσης θα πρέπει να τα ξεπλύνετε και να τα απολυμάνετε πολύ καλά με βραστό νερό, για να μην μεταφερθούν στο ενυδρείο ανεπιθύμητοι οργανισμοί.

Ενα πρόβλημα που προκύπτει με τα ξύλα, είναι ότι κάποιες φορές δεν βυθίζονται στο νερό αλλά παραμένουν στην επιφάνεια και επιπλέουν. Μπορείτε να τα βάλετε για μερικές ημέρες (από πριν) σε μεγάλο δοχείο με νερό ώστε να εμποτιστούν καλά και να είναι έτοιμα όταν θα τα χρειαστείτε. Αλλος τρόπος είναι να τα στερεώσετε με μεγάλες πέτρες, κρατώντας τα έτσι στο βυθό για όσο χρειαστεί, μέχρι να σταθούν μόνα τους. Προσοχή όμως, γιατί πολλές φορές έχει αναφερθεί από αρχάριους ότι μετακινήθηκαν μόνα τους τα ξύλα (λόγω της μεγάλης άνωσης) και έφυγαν οι πέτρες κτυπώντας το τζάμι, με δραματικά αποτελέσματα...

Να έχετε στο μυαλό σας ότι εάν τα ξύλα που θα βάλετε στο ενυδρείο είναι σχετικά μεγάλα κομμάτια, είναι καλύτερα να τα βάλετε με τέτοιο τρόπο που να μην εμποδίζουν τη κυκλοφορία του νερού από το φίλτρο ή να μην εμποδίζουν το κολύμπι των ψαριών. Σε τέτοιες περιπτώσεις καλύτερα να τα κόβετε και να τοποθετείτε τα μεγαλύτερα από αυτά στο πίσω μέρος του ενυδρείου, αφήνοντας περισσότερο ελεύθερο χώρο μπροστά.

Μη χρησιμοποιείτε ξύλα που έχετε μαζέψει από τη φύση, εάν δεν ξέρετε ακριβώς τι είναι και εάν κάνουν για το ενυδρείο σας. Για τέτοια ξύλα υπάρχουν ειδικοί τρόποι επεξεργασίας ώστε να τα κάνετε κατάλληλα για χρήση σε ενυδρείο, τρόποι χρονοβόροι και πολύπλοκοι, που δεν νομίζω ότι τελικά αξίζει το κόπο, πλην ειδικών περιπτώσεων. Δεν μπαίνουν όλα τα ξύλα σε ενυδρεία. Πολλά από αυτά σαπίζουν από τη παραμονή τους στο νερό και ελευθερώνουν ουσίες που μπορεί να βλάψουν τη ζωή του ενυδρείου. Τα ξύλα που πουλάνε τα ενυδρειακά καταστήματα είναι ειδικά και κατάλληλα για τέτοια χρήση.

Οι πέτρες που θα βάλετε στο ενυδρείο σας θα πρέπει να είναι καθαρισμένες και πολύ καλά ξεπλυμένες με πολύ τρεχούμενο νερό. Θα πρέπει πρώτα να τις ελέγξετε εάν είναι κατάλληλες για το ενυδρείο που στήνετε, τσεκάροντας εάν είναι ασβεστολιθικές ή όχι και σε τι βαθμό. Αυτό μπορείτε να το κάνετε εύκολα εάν τις βάλετε σε δοχείο με απλό ξύδι και βλέποντας εάν αφρίζουν πολύ, λίγο, ή καθόλου. Πέτρες που αφρίζουν σημαίνει ότι είναι ασβεστολιθικές και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε ενυδρεία με περιβάλλον αλκαλικό και με σχετικά μεγαλύτερες σκληρότητες νερού, ενώ πέτρες που έχετε μαζέψει από θάλασσα, θα πρέπει οπωσδήποτε και να βράζονται αλλά και να τσεκάρονται για πίσσες και πετρέλαια.

Φροντίστε να τοποθετείτε τις πέτρες με τέτοιο τρόπο μέσα στο ενυδρείο, που να μην υπάρχει περίπτωση να μετακινηθούν ή να φύγουν από τη θέση τους, γιατί μπορεί να χτυπηθούν τα τζάμια και να έχουμε ρωγμές ή σπασίματα. Εάν θέλετε να κάνετε συνθέσεις και να σχηματίσετε σωρούς και σπηλιές, ίσως είναι καλύτερα να τις κολλάτε πρώτα μεταξύ τους με την ειδική για ενυδρεία σιλικόνη. Εάν έχετε σκοπό να βάλετε πολλές και μεγάλες, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να στρώσετε πρώτα από κάτω ένα καθαρό κομμάτι φελιζόλ (πάνω στο οποίο θα πατήσουν) ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να έρθουν σε επαφή με το κάτω τζάμι (πολλά ψάρια σκάβουν το χαλίκι και έτσι μπορεί να μετακινηθούν σε βάθος χρόνου, αφού θα μετατοπισθεί το στήριγμά τους).

Χρησιμοποιήστε τα ξύλα και τις πέτρες χωρίς υπερβολές και μόνο για να διαμορφώσετε το κατάλληλο περιβάλλον που θέλετε για τα ψάρια σας. Μπορείτε με αυτά να στερεώσετε κάποια φυτά, να δημιουργήσετε σπηλιές και άλλες φωλιές για τα ψάρια, να συγκρατήσετε όγκους χαλικιού σε διαφορετικό υψόμετρο, αλλά και να συμπληρώσετε το τελικό aquascape του ενυδρείο σας, προσομοιάζοντας ένα πραγματικό κομμάτι της φύσης.

Μην χρησιμοποιείτε πλαστικά διακοσμητικά, ψεύτικα φυτά, ναυάγια, κάστρα, δύτες, σεντούκια, θησαυρούς και άλλα τέτοια, γιατί αντί για ένα όμορφο και φυσικό ενυδρείο θα έχετε σαν τελικό αποτέλεσμα ένα ψεύτικο και κακόγουστο περιβάλλον, που καμία σχέση δεν έχει με το φυσικό και που μάλιστα μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στους ζωντανούς οργανισμούς που θα φιλοξενήσετε σε αυτό - όλα τα ψεύτικα "διακοσμητικά" που πωλούνται για χρήση σε ενυδρεία είναι στην πραγματικότητα ακατάλληλα ή επικίνδυνα και δεν πρέπει να μπαίνουν σε συστήματα που φιλοξενούν ζωντανούς οργανισμούς. Τα ψάρια δεν έχουν ανάγκη από ψεύτικα επικίνδυνα διακοσμητικά αλλά από ένα σωστό και υγιές περιβάλλον με κατάλληλες συνθήκες ανάλογα το είδος τους.

4. Μερική πρόσθεση νερού και φύτεμα: 
Επόμενο βήμα είναι να βάλουμε το πρώτο νερό στο ενυδρείο μας, κάτι που θα πρέπει να κάνουμε προσεκτικά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στο βυθό ένα πιάτο ή ένα γυάλινο μπωλ (το πλαστικό θα φύγει από τη θέση του και θα επιπλέει) για να ρίχνετε το νερό σιγά-σιγά μέσα σε αυτό και έτσι να μην χαλάσετε το βυθό που έχετε φτιάξει. Συμπληρώστε νερό μέχρι τη μέση ή τα 2/3 περίπου του ενυδρείου για να μπορέσετε να φυτέψετε τα φυτά - το φύτεμα είναι διαδικασία που δεν μπορεί να γίνει σωστά χωρίς καθόλου νερό. Είναι πιθανόν να θολώσει το ενυδρείο από το πρώτο νερό που θα μπει μέσα, αλλά αυτό δεν θα πρέπει να σας ανησυχήσει γιατί είναι φυσιολογικό. Οταν θα τεθεί σε λειτουργία το φίλτρο σας, θα είναι θέμα χρόνου πλέον να καθαρίσει.

Ξεκινήστε να φυτεύετε πρώτα τα μεγαλύτερα φυτά στο πίσω μέρος του ενυδρείου και μετά τα χαμηλότερα στο μπροστινό. Καλό είναι να κόψετε πρώτα λίγο με ένα ψαλιδάκι τις ρίζες - ένα είδος ριζικού κλαδέματος δηλαδή - για να τα προτρέψετε να βγάλουν νέες, που θα πιάσουν καλύτερα στο βυθό σας. Αφαιρέστε ότι σάπια ή χαλασμένα φύλα υπάρχουν και ανοίξτε προσεκτικά και με αργές μαλακές κινήσεις, τρύπες κατάλληλες για να τα βάλετε μέσα, καλύπτοντας όλες τις ρίζες τους με χαλίκι. Μην ξεχνάτε ότι από κάτω υπάρχει το υπόστρωμα (εάν βέβαια έχετε βάλει) και δεν θα πρέπει να το ανακατέψετε. Οπου χρειαστεί, τοποθετήστε από πάνω μικρά βότσαλα ή πέτρες που θα βοηθήσουν να κρατηθούν κυρίως τα μεγαλύτερα φυτά στη θέση τους. Να θυμάστε ότι υπάρχουν και φυτά που δεν κάνει να μπει η κεντρική οριζόντια ρίζα που έχουν μέσα στο βυθό (πχ οι Ανούμπιες ή το Microsorum pteropus) γιατί θα σαπίσουν και θα χαλάσουν. Αυτά τα φυτά μπορείτε να τα πιάσετε σε ξύλα ή να τα στηρίξετε ανάμεσα σε πέτρες και να αναπτυχθούν από εκεί. Επίσης υπάρχουν φυτά που δεν χρειάζονται φύτεμα (πχ κερατόφυλλο κά) και απλώς μπορείτε να τα συγκρατήσετε σκαλώνοντάς τα κάπου (πχ σε ξύλα, καλώδια, σωληνάκια αέρα, κατάλληλες βεντούζες κλπ).

Φροντίστε να έχετε ενημερωθεί για τις ανάγκες των φυτών που έχετε πάρει και βάζετε στο ενυδρείο σας. Θα πρέπει να ξέρετε από πριν τι χρειάζονται και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να τα χειριστείτε σωστά.

5. Τοποθέτηση εξοπλισμού: 
Εχοντας τελειώσει με τη διακόσμηση και το φύτεμα και έχοντας μισογεμάτο το ενυδρείο μας, έρχεται η ώρα της τοποθέτησης του εξοπλισμού. Καταλαβαίνετε φαντάζομαι ότι θα πρέπει να έχετε ήδη προνοήσει για τις κατάλληλες θέσεις που θα τοποθετηθούν ο θερμαντήρας, το φίλτρο και ότι άλλο διαθέτετε. Δεν θα πρέπει τα φυτά, τα ξύλα ή άλλα αντικείμενα να εμποδίζουν την έξοδο του φίλτρου αλλά και ούτε να δυσκολεύουν τη κυκλοφορία του νερού. Αντίθετα θα πρέπει να είναι έτσι τοποθετημένα ώστε κατά κάποιο τρόπο να κρύβουν τον εξοπλισμό όσο περισσότερο γίνεται, καθαρά βέβαια για λόγους αισθητικής.

Ο θερμαντήρας καλό είναι να βρίσκεται κοντά στην είσοδο του φίλτρου, ώστε καθώς ζεσταίνει το νερό, αυτό να μεταφέρεται από το κυκλοφορητή αμέσως σε όλο το ενυδρείο. Ενα μεγάλο και πυκνό φυτό μπροστά του μπορεί να τον κρύψει ικανοποιητικά.

Το φίλτρο θα πρέπει να είναι σε τέτοια θέση που να κυκλοφορεί το νερό ικανοποιητικά σε όλο το ενυδρείο, χωρίς να μένουν περιοχές με χαμηλή ροή (όσο γίνεται βέβαια). Ενας κορμός ξύλου ή μια μεγάλη συστάδα πυκνών και ψηλών φυτών μπροστά του, μπορεί επίσης να το κρύβει από τα μάτια του εξωτερικού παρατηρητή, χωρίς να εμποδίζει τη κυκλοφορία. Σε περίπτωση εξωτερικού φίλτρου φροντίστε να είναι η είσοδος του νερού στη μία πλευρά του ενυδρείου και η έξοδος στην άλλη.

Τοποθετήστε το θερμόμετρο σε σημείο όχι πολύ κοντά στο θερμαντήρα και φροντίστε να είναι σε ένα μέσο ύψος, ώστε να βλέπετε εύκολα τις ενδείξεις του απ' έξω. Βάλτε και ότι άλλες συσκευές έχετε για το ενυδρείο σας, αλλά μην τις συνδέσετε με το ρεύμα όσο το ενυδρείο είναι ακόμα μισογεμάτο.

6. Συμπλήρωση νερού και εκκίνηση συσκευών: 
Τώρα μπορείτε να συμπληρώσετε και το υπόλοιπο νερό στο ενυδρείο και πάλι με τη χρήση του πιάτου και προσεκτικά. Φροντίστε να αφήνετε πάντα κάποιο χώρο ελεύθερο πάνω από τη στάθμη του νερού και μέχρι το καπάκι - μη το ξεχειλίζετε δηλαδή. Πρέπει να υπάρχει ένα όριο ασφαλείας για διάφορους λόγους: πολλά ψάρια μπορεί να πηδήξουν έξω από το ενυδρείο εάν το νερό είναι ψηλά, ή η πιθανή έντονη ανατάραξη της επιφάνειας από το φίλτρο μπορεί να πετάει σταγόνες νερού στα φωτιστικά κλπ.

Αφού τσεκάρουμε ότι όλα είναι εντάξει και όπως τα θέλουμε, συνδέουμε τις συσκευές μας στο ρεύμα. Παρατηρούμε τη ροή του φίλτρου και κάνουμε τις απαραίτητες ρυθμίσεις που χρειάζονται, ώστε και να έχουμε ικανοποιητική ροή παντού αλλά και τα φυτά μας να μην έχουν πρόβλημα από την έντασή του. Ρυθμίζουμε το θερμοστάτη του θερμαντήρα ώστε να πετύχουμε την επιθυμητή θερμοκρασία στο νερό - αυτό μπορεί να χρειαστεί παρακολούθηση επί αρκετές ώρες για να σιγουρευτούμε για τη ρύθμιση που έχουμε κάνει, γιατί δεν συμβαδίζει πάντα η τιμή στο όργανο με την πραγματικότητα, την οποία στην ουσία θα μας τη δείξει το θερμόμετρο. Κλείνουμε το καπάκι του ενυδρείου, ανάβουμε τα φώτα και παρατηρούμε πλέον προσεκτικά το τελικό αποτέλεσμα, προσπαθώντας να εντοπίσουμε σημεία που χρειάζονται τυχόν διόρθωση. Σε αυτή τη φάση καλό είναι να αφήσετε το ενυδρείο να δουλέψει για 1-2 μέρες με κάποια ποσότητα ενεργού άνθρακα στο φίλτρο, ώστε να μαζέψει ότι χημικές ουσίες βγουν στο πρώτο νερό από τα καινούρια υλικά (γυάλα, εξοπλισμός, κλπ). Μετά αυτό το νερό πρέπει να αλλαχθεί όλο με 100% αλλαγή και να μπει φρέσκο μαζί με αντιχλώριο, ώστε να ξεκινήσει κανονικά η λειτουργία του ενυδρείου.

Το νέο μας απόκτημα είναι λοιπόν γεγονός και όλοι θα θυμόμαστε πάντα τις πρώτες όμορφες στιγμές που βρεθήκαμε ενθουσιασμένοι με το ενυδρείο για πρώτη φορά σε λειτουργία. Ο μαγικός κόσμος του είναι πλέον μπροστά στα μάτια μας και ένα νέο κομμάτι υδρόβιας ζωής έχει ξεκινήσει να δημιουργείται σιγά-σιγά, έχοντας μπει για τα καλά πλέον στη ζωή μας. Αυτό που μένει τώρα - και που είναι το σημαντικότερο όλων! - είναι να αποικηθεί από τα κατάλληλα βακτηρίδια και μικροοργανισμούς ("στρώσιμο"), ώστε να έρθει σε κατάσταση που θα μπορεί ακίνδυνα να φιλοξενήσει και τα πρώτα μας ψάρια, θέμα που θα αναλύσουμε σε επόμενο κεφάλαιο.  

6.Η ΚΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΤΡΩΣΙΜΑΤΟΣ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΕΝΥΔΡΕΙΟΥ

Ο κύκλος του αζώτου και τρόποι στρωσίματος του ενυδρείου

Κάθε νέος και αρχάριος στο χόμπι μας, αυτό που θέλει μόλις αποφασίσει να βάλει ένα ενυδρείο στη ζωή του και να ασχοληθεί με αυτό, είναι να το δει όσο γίνεται πιο γρήγορα στημένο και γεμάτο με νερό, για να κάτσει μπροστά και να παρατηρήσει τα ψάρια που έχει βάλει μέσα. Δυστυχώς όμως είναι πολύ λίγες οι φορές που από πριν θα έχει ενημερωθεί για το πώς πρέπει να το κάνει αυτό σωστά, ώστε να μπορέσει να φτάσει να παρατηρεί (και να χαίρεται) ψάρια που ζουν και κολυμπούν σε ένα σωστό γι’ αυτά περιβάλλον και όχι να παρατηρεί ψάρια που προσπαθούν να ανασάνουν στην επιφάνεια ή ψάρια που έχουν προσβληθεί από διάφορες ασθένειες, μετρώντας τις τελευταίες τους στιγμές...

Παίρνοντας το ενυδρείο, γεμίζοντάς το νερό (με ή χωρίς τα κατάλληλα σκευάσματα), προσθέτοντας την όποια διακόσμηση επιλέξουμε, βάζοντας τον εξοπλισμό σε λειτουργία και ρίχνοντας κάποια ψάρια μέσα, ΔΕΝ σημαίνει ότι έχουμε και ενυδρείο..! Σημαίνει μόνο, ότι έχουμε ένα γυάλινο δοχείο νερού, στο οποίο έχουμε βάλει μέσα και ζωντανούς οργανισμούς, που όμως δεν έχουν το κατάλληλο περιβάλλον για να ζήσουν σωστά (γιατί εμείς δεν το έχουμε διαμορφώσει όπως πρέπει), με πολύ μεγάλες πιθανότητες πλέον αυτοί οι οργανισμοί να αρρωστήσουν και να πεθάνουν - συνήθως μάλιστα, αρκετά βασανιστικά και επώδυνα... Ο κυριότερος λόγος που συμβαίνει αυτό, είναι γιατί δεν έχει προηγηθεί της εισαγωγής των ψαριών στο νερό, αυτό που λέμε στρώσιμο του ενυδρείου.

Το ενυδρείο είναι ένα κλειστό σύστημα στο οποίο το νερό ανακυκλώνεται και κυκλοφορεί διαρκώς μέσω της αντλίας του φίλτρου. Το νερό όμως είναι συνέχεια το ίδιο και μόνο όταν κάνουμε αλλαγές, αφαιρούμε κάποια ποσότητα παλιού και προσθέτουμε φρέσκο, ανανεώνοντάς το έτσι, κατά το ανάλογο ποσοστό. Αρα, οποιαδήποτε διεργασία συντελείται μεταξύ των αλλαγών μέσα στο ενυδρείο, έχει κάποια αποτελέσματα στη ποιότητα και χημεία του νερού, υποχρεώνοντας έτσι όλους τους οργανισμούς που ζουν σε αυτό (ψάρια, φυτά, σαλιγκάρια κλπ), να υφίστανται αυτά τα αποτελέσματα, καλά ή κακά.

Παραγωγή αμμωνίας στο ενυδρείο

Η προσθήκη τροφής στο ενυδρείο και τα απόβλητα των ψαριών, έχουν σαν αποτέλεσμα να παράγεται αμμωνία. Στην αρχή λοιπόν οι συγκεντρώσεις αμμωνίας στο νερό ενός νέου ενυδρείου, είναι σχεδόν μηδενικές (λόγω του φρέσκου νερού). Σιγά-σιγά όμως αρχίζει να αυξάνεται η περιεκτικότητά της (τροφή, απόβλητα κλπ) επιβαρύνοντας το νερό. Η αμμωνία είναι ισχυρό τοξικό δηλητήριο για τα ψάρια. Πολύ γρήγορα αρχίζει να τα επηρεάζει η παρουσία της στο νερό, οπότε αρχίζουν και οι επιπτώσεις στην υγεία τους. Τα βράγχια καίγονται, το ανοσοποιητικό σύστημα αδυνατίζει και τελικά γκρεμίζεται, τα ψάρια αρχίζουν να έχουν ανεπανόρθωτες βλάβες στα εσωτερικά τους όργανα, γίνονται ευάλωτα σε προσβολές από μικρόβια, παράσιτα, μύκητες κλπ, ενώ εμφανίζονται και τα πρώτα εξωτερικά σημάδια στο σώμα τους. Φυσικά, το ενυδρείο έχει ήδη πάψει να είναι ενυδρείο... Ο παρατηρητής όντας αρχάριος και μη έχοντας τις ανάλογες γνώσεις και εμπειρίες, τις περισσότερες φορές αυτό δεν μπορεί να το δει αμέσως και έτσι διαβάζουμε σε αναφορές ανάλογων περιπτώσεων από νέους στο χόμπι, ότι: "Τα ψάρια μου δείχνουν μια χαρά και ευτυχισμένα...". Για τα ψάρια όμως στη πραγματικότητα, έχει ήδη αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση...

Χρειάζεται λοιπόν να βρεθεί ένας τρόπος, να απομακρυνθεί η αμμωνία από το νερό μας και να μην βρίσκεται σε συγκεντρώσεις τέτοιες που να μπορεί να κάνει ζημιές. Ο τρόπος αυτός δεν είναι οι αλλαγές νερού (βοηθούν πολύ μεν, αλλά δεν αντιμετωπίζουν ολικά και ριζικά το πρόβλημα) αλλά η μετατροπή της (εξουδετέρωσή της) σε μόνιμη βάση. Εδώ λοιπόν έρχεται να δουλέψει αυτό που λέμε κύκλος του αζώτου.

Ο κύκλος του αζώτου

Αμμωνία (ΝΗ3/ΝΗ4) ---> Νιτρώδη (ΝΟ2) ---> Νιτρικά (ΝΟ3)

Κατά τη διαδικασία του κύκλου του αζώτου, η αμμωνία (ΝΗ3/ΝΗ4) μετατρέπεται πρώτα σε νιτρώδη άλατα (ΝΟ2 = επίσης ιδιαίτερα τοξικά και επικίνδυνα για τα ψάρια) και μετά τα νιτρώδη άλατα μετατρέπονται σε νιτρικά άλατα (ΝΟ3). Τελικό αποτέλεσμα είναι να μην έχουμε συγκέντρωση αμμωνίας μέσα στο νερό, αλλά συγκέντρωση νιτρικών αλάτων, τα οποία όμως είναι πολύ λιγότερο επιβλαβή για τα ψάρια και η αντιμετώπισή τους είναι πολύ πιο εύκολη από αυτή της αμμωνίας. Τα νιτρικά άλατα μπορούν να απορροφηθούν από τα φυτά που έχουμε στο ενυδρείο (αποτελούν τροφή γι’ αυτά) ή να απομακρυνθούν με τις αλλαγές του νερού.

Αυτή η συνεχής διαδικασία του κύκλου του αζώτου (μετατροπή της αμμωνίας τελικά σε ΝΟ3), επιτυγχάνεται με τη παρουσία στο ενυδρείο συγκεκριμένων ωφέλιμων βακτηριδίων, τα οποία μεσολαβούν και συμμετέχουν διαρκώς, με τον εξής τρόπο και με απλά λόγια: Μια ομάδα από αυτά καταναλώνει και μετατρέπει την αμμωνία σε νιτρώδη άλατα και ταυτόχρονα μια άλλη ομάδα καταναλώνει και μετατρέπει τα νιτρώδη σε νιτρικά άλατα. Ο κύκλος αυτός είναι διαρκής και αέναος (όσο υπάρχει παραγωγή αμμωνίας βέβαια στο σύστημα). Αυτό που χρειάζεται το κάθε ενυδρείο, είναι αυτές οι ομάδες των βακτηριδίων να βρίσκονται ανεπτυγμένες σε τέτοιες ποσότητες, που να είναι ικανές να ολοκληρώσουν αυτή τη μετατροπή, ανάλογα με τη ποσότητα αμμωνίας που παράγεται σε αυτό. Η ποσότητα της αμμωνίας εξαρτάται από τη ποσότητα της τροφής που ρίχνουμε, κυρίως όμως, από τη ποσότητα, το είδος και το μέγεθος των ψαριών που ζουν στο ενυδρείο (ιχθυοφόρτιση). Ενα ενυδρείο που έχει αυτή την ικανή ποσότητα των συγκεκριμένων βακτηριδίων, λέγεται στρωμένο ενυδρείο. Δηλαδή, στρωμένο είναι ένα ενυδρείο όταν υπάρχουν σε αυτό οι απαραίτητες αποικίες βακτηριδίων, που μπορούν να μετατρέπουν τη παραγόμενη αμμωνία σε νιτρικά άλατα.

Σημείωση: Τα βακτηρίδια αυτά είναι αποικίες ζωντανών οργανισμών που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε κάποια χημικά, όπως για παράδειγμα το χλώριο που περιέχει το νερό της βρύσης. Είναι απαραίτητη λοιπόν η καλή αποχλωρίωση του νερού πριν μπει στο ενυδρείο κατά τις αλλαγές, για να μην χάνονται οι αποικίες αυτές.

Σε ένα "φρέσκο" ενυδρείο δεν υπάρχουν αυτές οι αποικίες που αναφέραμε. Αποτέλεσμα είναι όπως είπαμε και παραπάνω, τα ψάρια να ζουν μέσα στην αμμωνία, με τις όποιες συνέπειες. Βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες. Πως όμως θα αναπτυχθούν αυτές οι αποικίες σε τέτοιες ποσότητες ώστε να συντελείται σωστά ο κύκλος του αζώτου? Πως θα κάνει δηλαδή ο νέος χομπίστας το στρώσιμο του ενυδρείου του? Υπάρχουν διάφοροι τρόποι γι’ αυτό, έχοντας όμως ο κάθε ένας τα ανάλογα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Ο κάθε νέος χομπίστας θα πρέπει να ενημερωθεί για αυτούς τους τρόπους αναλυτικά, επιλέγοντας ποιον θα ακολουθήσει για το δικό του στρώσιμο, πριν βάλει ψάρια μέσα στο νέο του απόκτημα, ώστε να μπορέσει να χαρεί πραγματικά το ενυδρείο του με υγιή ψάρια μέσα. Αυτό θα πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους, γιατί δεν είναι μια απλή τυπική διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί, αλλά είναι μια καθοριστική υποχρέωση που έχει ο καθ’ ένας απέναντι στους ζωντανούς οργανισμούς (ψάρια κλπ) που θα φιλοξενήσει στο ενυδρείο του, από τη στιγμή που αναλαμβάνει τη φροντίδα τους. Εμείς οι ίδιοι με τη συμπεριφορά μας και τη πρακτική μας, ή θα εξοντώσουμε τα ψάρια μας, ή θα τους δώσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για να ζήσουν σωστά κοντά μας.

Τρόποι στρωσίματος του ενυδρείου

Οι αποικίες των ωφέλιμων βακτηριδίων στο συντριπτικό τους ποσοστό αναπτύσσονται και υπάρχουν στα υλικά που περιέχει το φίλτρο (σφουγγάρια, κεραμικά μακαρόνια, βιόμπαλες κλπ). Αυτά τα υλικά (ανάλογα το είδος και τη ποιότητά τους) προσφέρουν μικρότερη ή μεγαλύτερη δυνατότητα στις αποικίες να εγκατασταθούν και να αναπτυχθούν εκεί. Καθώς η αντλία του φίλτρου υποχρεώνει το νερό να περάσει μέσα από τα υλικά αυτά, τα βακτηρίδια το φιλτράρουν και το καθαρίζουν (βιολογικός καθαρισμός). Αρα, όσο μεγαλύτερος είναι ο όγκος και η επιφάνεια των υλικών αυτών, τόσο μεγαλύτερη αποικία μπορεί να αναπτυχθεί. Η τελική δυνατότητα του κάθε στρωμένου φίλτρου, θα πρέπει να είναι ανάλογη με τον όγκο του ενυδρείου και των ψαριών που ζουν σε αυτό. Αντίστοιχη βέβαια πρέπει να είναι και η δυνατότητα της αντλίας του, για την κυκλοφορία του νερού. Σε ένα πλήρως στρωμένο ενυδρείο υπάρχει και κάποια μικρή ποσότητα βακτηριδίων αναπτυγμένη σε διάφορα σημεία εκτός φίλτρου (χαλίκι, φυτά, τζάμια, θερμαντήρες κλπ) που όμως αυτά εγκαθίστανται εκεί με τον καιρό και λειτουργούν συμπληρωματικά των βασικών αποικιών του φίλτρου, καθώς το ενυδρείο "ωριμάζει" (συνήθως απαιτείται κατά μέσο όρο και ανάλογα τη περίπτωση, διάστημα από 3 έως 6 μήνες για να γίνει αυτό).

Αυτό που χρειαζόμαστε λοιπόν στην αρχή του νέου ενυδρείου, είναι η βασική ποσότητα βακτηριδίων που θα φιλτράρει ικανοποιητικά το νερό μας. Ο νέος χομπίστας έχει δύο τρόπους για να το πετύχει αυτό: Είτε με μεταφορά έτοιμης αποικίας από αλλού, είτε με καλλιέργεια και ανάπτυξη της ανάλογης αποικίας που χρειάζεται το ενυδρείο του.

Μεταφορά έτοιμης αποικίας (μπόλιασμα):

Θεωρείται από πολλούς σαν ο καλύτερος τρόπος για να προετοιμασθεί ένα ενυδρείο να δεχθεί ψάρια. Μπορούμε δηλαδή να πάρουμε από ένα ήδη στρωμένο φίλτρο, μέρος της αποικίας που υπάρχει σε αυτό (μπόλι) και να τη μεταφέρουμε στο δικό μας, με τις εξής προϋποθέσεις όμως:

1. Η αφαίρεση της αποικίας από το πρώτο ενυδρείο, δεν θα δημιουργήσει πρόβλημα φίλτρανσης σε αυτό.

2. Η αποικία αυτή θα είναι ικανή σε ποσότητα για να αντιμετωπίσει άμεσα την ιχθυοφόρτιση του νέου ενυδρείου.

3. Η μεταφορά θα γίνει με σωστό τρόπο, ώστε να μην χαθεί μέρος ή ολόκληρη η αποικία (είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε αλλαγές θερμοκρασίας, έλλειψη οξυγόνου, έλλειψη κυκλοφορίας νερού, κλπ).

4. Η αποικία με το που θα μπει στο νέο ενυδρείο, θα έχει από τη πρώτη στιγμή τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να επιβιώσει και να αναπτυχθεί σωστά, χωρίς να καταστραφεί. Η μεγαλύτερη ποσότητα (~90%) θα πρέπει να μπει κατευθείαν μέσα στο φίλτρο και μια μικρή ποσότητα (~10%) να μπει στο νερό του ενυδρείου, ώστε να διασκορπιστεί παντού.

5. Η μέθοδος αυτή όμως, έχει και ένα άλλο σημείο που θα πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα ο χομπίστας: Το ενυδρείο από το οποίο θα γίνει το μπόλιασμα, πρέπει να είναι υγιές και να μην έχει περάσει τουλάχιστον πρόσφατα ασθένειες (μικρόβια, παράσιτα κλπ) γιατί σε αυτή τη περίπτωση μπορεί να μεταφερθούν αυτά και στο νέο ενυδρείο.

Εάν αυτές οι προϋποθέσεις τηρηθούν σχολαστικά, το αποτέλεσμα θα είναι να βρεθούμε άμεσα με ένα ικανοποιητικά στρωμένο ενυδρείο (όχι και ώριμο όμως) που θα μπορεί να φιλοξενεί χωρίς πρόβλημα φίλτρανσης τα ανάλογα ψάρια.

Σημείωση: Το μπόλιασμα μπορεί να γίνει με μεταφορά ικανοποιητικής ποσότητας ήδη στρωμένων υλικών από ένα στρωμένο φίλτρο σε άλλο, ή με μεταφορά 100% "μπίχλας" (μούργα από καθαρισμό ήδη στρωμένου φίλτρου), την οποία θα ρίξουμε μέσα στα υλικά του νέου φίλτρου (κατά 90%) αλλά και θα διασκορπίσουμε στο νέο ενυδρείο (κατά 10%). Ταυτόχρονα θα πρέπει να μεταφέρουμε και μια μικρή ποσότητα νερού από το παλιό ενυδρείο στο νέο, για να επιταχύνουμε ακόμα περισσότερο τη διαδικασία του στρωσίματος.

Καλλιέργεια και ανάπτυξη αποικίας:

Εάν δεν υπάρχει η δυνατότητα να γίνει πλήρες μπόλιασμα στο νέο ενυδρείο, τότε θα πρέπει ο χομπίστας να φροντίσει από πριν για τη δημιουργία και τη καλλιέργειά της, μέχρι το βαθμό που θα μπορεί να φιλοξενήσει με ασφάλεια τα πρώτα ψάρια. Φυσικά αυτή η μέθοδος είναι χρονοβόρα και απαιτεί ιδιαίτερη υπομονή και σωστές μεθοδικές κινήσεις. Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι για να γίνει αυτό:

Πρώτος τρόπος: Προσθήκη μικρής ποσότητας τροφής καθημερινά στο νερό του ενυδρείου (χωρίς ψάρια), μαζί με ταυτόχρονη χρήση ανάλογων ειδικών σκευασμάτων του εμπορίου. Η αποσύνθεση της τροφής θα δημιουργήσει αμμωνία που με τη σειρά της θα είναι η αιτία για την εμφάνιση και ανάπτυξη των πρώτων βακτηριδίων, ξεκινώντας έτσι ο κύκλος του αζώτου. Τα διάφορα σχετικά προϊόντα που κυκλοφορούν, θα βοηθήσουν μεν στην επιτάχυνση αυτής της διαδικασίας, χωρίς όμως να μπορούν να καλύψουν απόλυτα τις ανάγκες για σωστή φίλτρανση από τη πρώτη στιγμή. Σε αυτή τη περίπτωση είναι απαραίτητη η συνεχής σχολαστική μέτρηση του νερού με τα ανάλογα χημικά τεστ, για να παρακολουθούμε τη πορεία του κύκλου του αζώτου. Την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα μας τη δείξουν οι μετρήσεις, με το μηδενισμό της αμμωνίας και των νιτρωδών κάποια στιγμή στο νερό μας και ταυτόχρονη μεγάλη αύξηση των νιτρικών. Κάνοντας μια μεγάλη αλλαγή νερού, μπορούμε να βάλουμε στο ενυδρείο με ασφάλεια τα πρώτα ψάρια, προσέχοντας ιδιαίτερα αυτό να γίνει πολύ αργά, σταδιακά, και σε βάθος χρόνου, για να μπορέσει να γίνει σωστή διαχείριση των ρύπων τους, από τη μικρή αποικία που έχει δημιουργηθεί. Μεγάλη προσοχή λοιπόν, γιατί οι δυνατότητες φιλτραρίσματος του νερού είναι πολύ μικρές και δεν πρέπει να γίνει μεγάλη επιβάρυνση ιχθυοφόρτισης, για να μην έχουμε προβλήματα.

Ο χρόνος που χρειάζεται για την ολοκλήρωση της μεθόδου αυτής, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και συνήθως κυμαίνεται περισσότερο από 4-5 εβδομάδες πριν ξεκινήσουμε να βάζουμε τα πρώτα ψάρια στο ενυδρείο. Εάν υπάρχει η δυνατότητα να προστεθεί εν τω μεταξύ έστω και μικρή ποσότητα από μπόλι, θα βοηθήσει σημαντικά στη μείωση αυτού του χρόνου. Τα μειονεκτήματα που αρκετοί χομπίστες βρίσκουν στη μέθοδο αυτή, είναι η πιθανή χρήση υπερβολικής ποσότητας τροφών (λόγω άγνοιας και απειρίας) με αποτέλεσμα να σαπίσουν δημιουργώντας μύκητες, παθογόνα, ή άλλα προβλήματα στο νερό. Επίσης μειονέκτημα θεωρείται ο μεγάλος χρόνος που απαιτείται, όπως και το γεγονός ότι τα ψάρια θα πρέπει να μπαίνουν σταδιακά και λίγα-λίγα, ανά εβδομάδα ή 10 ημέρες. Ο συνολικός χρόνος από τη στιγμή της έναρξης της μεθόδου μέχρι και τη τελευταία εισαγωγή ψαριών για τη συμπλήρωση της ιχθυοφόρτισης του ενυδρείου, μπορεί να περάσει και τους 2 μήνες.

Δεύτερος τρόπος: Προσθήκη καθαρής αμμωνίας στο ενυδρείο και ανάλογη διαδικασία μετρήσεων του νερού και παρακολούθηση της πορείας του κύκλου του αζώτου. Ο τρόπος αυτός πρακτικά είναι αντίστοιχος του προηγούμενου, με τη διαφορά ότι μέσω της ποσότητας της αμμωνίας που ρίχνουμε, μπορούμε να ρυθμίσουμε σχετικά πιο ακίνδυνα τη ποσότητα και το δυναμικό της αποικίας που θα καλλιεργήσουμε (δεν έχουμε δηλαδή τον αντίστοιχο κίνδυνο για μύκητες κλπ, όπως με τη χρήση τροφών). Ακόμα καλύτερα αποτελέσματα έχει η χρήση αμμωνίας σε συνδυασμό μαζί με πολύ μικρή ποσότητα από μπόλι, ώστε να γίνει ο κύκλος πιο φυσιολογικά. Πρακτικό αποτέλεσμα είναι η λίγο γρηγορότερη ολοκλήρωση του κύκλου του αζώτου (3-4 εβδομάδες εάν γίνει σωστά η διαδικασία) και πιθανώς η μεγαλύτερη ποσότητα ψαριών που μπορεί να μπει ακίνδυνα σαν πρώτη δόση στο ενυδρείο. Το στρώσιμο με αμμωνία θεωρείται από τους πιο ασφαλείς τρόπους για τη σωστή προετοιμασία του ενυδρείου να δεχθεί ψάρια (το θέμα θα αναλυθεί περισσότερο σε επόμενο άρθρο). Εάν δε συμπληρωθεί και με μικρή ποσότητα από μπόλι ώστε να συντομευθεί ο χρόνος, τότε μάλλον θα έλεγα ότι είναι ο ιδανικός τρόπος στρωσίματος ενός νέου ενυδρείου.

Κλείνοντας αυτό το πολύ σημαντικό θέμα, πρέπει να τονιστεί και πάλι η αναγκαιότητα να κατανοήσει ο κάθε νέος χομπίστας, ότι χωρίς το σωστό στρώσιμο του ενυδρείου του (είτε μικρό είναι, είτε μεγάλο) δεν θα πρέπει να βάζει ψάρια μέσα εξ αρχής, γιατί έτσι τα καταδικάζει να έχουν μια μικρή και προβληματική ζωή, που θα δώσει και στον ίδιο τελείως λάθος εικόνα και αποτέλεσμα για το χόμπι μας. Πολλοί προτείνουν στρώσιμο με ψάρια, αλλά αυτή η διαδικασία του στρωσίματος ενός ενυδρείου (με ψάρια μέσα), είναι μια πολύ επώδυνη διαδικασία γι' αυτά, που αν δεν τα σκοτώσει σχετικά άμεσα, θα μειώσει τη διάρκεια ζωής τους, κάνοντάς τα να εμφανίσουν ασθένειες ή άλλα προβλήματα, πολύ πριν την ώρα τους. Η σωστή αντιμετώπιση της απαραίτητης φροντίδας που έχει ανάγκη το ενυδρείο σε όλα τα επίπεδα, πρέπει να είναι συνεχώς μέσα στο μυαλό μας και να καθορίζει τη πρακτική μας απέναντι στους υδρόβιους οργανισμούς που αποφασίσαμε να φιλοξενήσουμε και να φροντίσουμε, σαν κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Κομμάτι πραγματικά πολύ όμορφο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον.   7.Τι σημαίνει pH, GH & KH με απλά λόγια

Λέμε ότι πρέπει να κάνουμε μετρήσεις στο νερό του ενυδρείου μας (και μάλιστα όσο γίνεται πιο ακριβείς), για να γνωρίζουμε τις τιμές και να μπορούμε να παρακολουθούμε σωστά τη πορεία του, ελέγχοντας τις συνθήκες. Τί είναι όμως αυτά τα σύμβολα (pH, KH, GH)..? Πως ερμηνεύονται και τι σημαίνουν..? Θα κάνουμε λοιπόν εδώ μια αναφορά με απλά λόγια, για να καταλάβουν όλοι περί τίνος πρόκειται.

Οξύτητα ή pH

Το pH (πε-χά) είναι από τις βασικότερες παραμέτρους που πρέπει να γνωρίζει ο χομπίστας για το νερό του ενυδρείου του. Το pH εκφράζει τη συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου στο νερό. Με απλά λόγια είναι αυτό που λέμε οξύτητα του νερού και μετριέται σε μια κλίμακα από το μηδέν μέχρι το 14. Η περιοχή του 7 χαρακτηρίζεται σαν ουδέτερη (με pH γύρω στο 7,0 λέμε ότι έχουμε ουδέτερο νερό), η περιοχή κάτω του 7,0 χαρακτηρίζεται σαν όξινη και η περιοχή πάνω από το 7,0 χαρακτηρίζεται σαν αλκαλική ή βασική.

Στις ακραίες τιμές της κλίμακας του pH, δεν μπορούν να ζήσουν ψάρια στο ενυδρείο. Οι πιο συνηθισμένες τιμές που θα δείτε να αναφέρονται για ενυδρεία γλυκού νερού, είναι από 6,0 - 9,0 (με περισσότερη χρήση στην περιοχή 6,5 - 8,5). Μερικά παραδείγματα: Τα πιο κοινά είδη ψαριών ζουν σε περιβάλλον από 7,0 έως 7,8 κάποια άλλα ψάρια απαιτούν περιβάλλον καθαρά όξινο (πχ Δίσκοι: 6,0 έως 6,8*) και κάποια άλλα, υψηλά αλκαλικό (Αφρικανικές κιχλίδες των λιμνών Tanganyika, Malawi, Victoria, από 8,0 - 8,5 περίπου*).

*: Οι τιμές στα παραδείγματα είναι ενδεικτικές και όχι απόλυτες.

Είναι πολύ βασικό να διατηρούμε τα ψάρια που έχουμε σε περιβάλλον με το κατάλληλο γι' αυτά pH, γιατί διαφορετικά εξασθενούν, μπορεί να αρρωστήσουν και γενικά μειώνεται η διάρκεια ζωής τους. Επίσης είναι πολύ βασικό να γίνεται σταδιακά και πολύ αργά η προσαρμογή των ψαριών σε περιβάλλον με διαφορετικό pH (περίπτωση μεταφοράς από άλλο ενυδρείο). Οταν για κάποιο λόγο χρειαστεί να αλλάξουμε το pH του ενυδρείου μας, αυτό θα πρέπει να γίνεται επίσης πολύ αργά, διαφορετικά θα έχουμε άσχημες επιπτώσεις σε όλα τα ζωντανά του ενυδρείου (έως και θάνατος, εάν η μεταβολή είναι μεγάλη και απότομη). Η σχέση μεταξύ των διαφόρων τιμών του pH είναι λογαριθμική και αυτό σημαίνει ότι μεταβολές της τάξεως της μισής μονάδας (0,5) είναι στη πραγματικότητα τεράστιες και δεν θα πρέπει να γίνονται απότομα, για κανένα λόγο. Το pH θα πρέπει να παραμένει όσο γίνεται πιο σταθερό στο ενυδρείο και να μην έχει συνεχείς αυξομοιώσεις, πράγμα που δεν κάνει καθόλου καλό στα ψάρια.

Ολική ή γενική σκληρότητα - GH

Με το σύμβολο GH εννοούμε την ολική ή γενική σκληρότητα του νερού (General Hardness), δηλαδή την περιεκτικότητα του νερού σε άλατα ασβεστίου, μαγνησίου, σιδήρου και άλλα δευτερεύοντα. Το πόσο μαλακό ή σκληρό είναι το νερό του ενυδρείου, μας καθορίζει και το τι είδους ψάρια μπορούμε να φιλοξενήσουμε σε αυτό - ή το αντίστροφο: τα ψάρια που θα φιλοξενήσουμε μας καθορίζουν τι νερό πρέπει να έχουμε: μαλακό ή σκληρό, ανάλογα το είδος. Η ολική σκληρότητα (GH) του νερού των ενυδρείων, μετριέται συνήθως σε κλίμακα από τους μηδέν μέχρι και περίπου* 25+ βαθμούς dGH (λέγονται και γερμανικοί βαθμοί). Τα ψάρια που πρέπει να ζουν σε περιβάλλον με σκληρό νερό (πχ, Αφρικανικές κιχλίδες από τις λίμνες Tanganyika, Malawi & Victoria), δεν πρέπει να τα αναγκάζουμε να ζουν σε ενυδρεία με χαμηλές τιμές GH (μαλακό νερό), γιατί έτσι τα καταδικάζουμε και σύντομα θα υποστούμε τις συνέπειες του χαμού τους. Το ίδιο ισχύει και για όλα τα είδη που απαιτούν μαλακό νερό: Δεν πρέπει να τα βάζουμε να ζήσουν σε συνθήκες που δεν τους ταιριάζουν, με υψηλές τιμές GH.

*: Η κλίμακα μέτρησης του GH είναι μεγαλύτερη, αλλά αναφέρεται εδώ το σύνηθες πλαίσιο μετρήσεων για ενυδρεία γλυκού νερού.

Ανθρακική σκληρότητα ή KH

Η αλκαλική ή ανθρακική σκληρότητα συμβολίζεται με το KH και μετριέται σε αντίστοιχη κλίμακα όπως και η γενική (0 έως περίπου* 25+ dKH είναι το σύνηθες εύρος μετρήσεων σε ενυδρεία γλυκού νερού). Η ανθρακική σκληρότητα είναι πολύ σημαντική για το ενυδρείο, γιατί δείχνει το ποσοστό αλάτων ανθρακικού ασβεστίου και μαγνησίου στο νερό μας, παράγοντας που είναι καθοριστικός για τησταθεροποίηση του pH (υπάρχει στενή σχέση μεταξύ KH & pH). Πολύ χαμηλή τιμή KH στο νερό του ενυδρείου (κάτω από 4) μπορεί να δημιουργήσει απότομη μεταβολή του pH στο νερό (pH crash), με πολύ δυσάρεστες συνέπειες για τα ψάρια. Τιμές μέχρι 10 βαθμούς είναι καλώς ανεκτές από τα περισσότερα είδη ψαριών. Αρα μπορούμε να πούμε σε γενικές γραμμές, ότι μια από τις βασικές φροντίδες του χομπίστα, είναι να διατηρεί την τιμή του ΚΗ στην περιοχή μεταξύ 4 και 10, ανάλογα βέβαια και το είδος των ψαριών που έχει στο ενυδρείο του.

*: Η κλίμακα μέτρησης του ΚΗ είναι μεγαλύτερη, αλλά αναφέρεται εδώ το σύνηθες πλαίσιο μετρήσεων για ενυδρεία γλυκού νερού.

Σημείωση: Για να μετατρέψουμε τους γερμανικούς βαθμούς σε ppm ή mg/l, πολλαπλασιάζουμε επί 17,9.

Τρόποι μεταβολής των pH, GH & KH στο ενυδρείο

Πολλές φορές μπορεί να χρειαστεί ο κάθε χομπίστας να επέμβει στο ενυδρείο του και να επηρεάσει τις τιμές των παραμέτρων του νερού του, για διάφορους λόγους. Μερικοί ασφαλείς τρόποι που μπορεί να γίνει αυτό, είναι οι εξής:

Μεταβολή του pH

Εάν θέλουμε να ανεβάσουμε το pH του ενυδρείου μας, μπορούμε να κάνουμε αλλαγή στο νερό, προσθέτοντας φρέσκο που να έχει μεγαλύτερη τιμή pH, υπολογίζοντας ανάλογα το τελικό αποτέλεσμα. Επίσης, η ύπαρξη ασβεστολιθικών πετρωμάτων στο ενυδρείο ή ασβεστολιθικών υλικών στο φίλτρο, θα ανεβάσει την τιμή του pH. Τέλος, η χρήση αεραντλίας και η καλή ανατάραξη της επιφάνειας του νερού, επίσης θα ανεβάσει τη τιμή του pH (λόγω μείωσης του διαλυμένου CO2 που υπάρχει στο νερό).

Εάν θέλουμε να μειώσουμε το pH, αυτό θα γίνει είτε χρησιμοποιώντας τύρφη στο φίλτρο, είτε κάνοντας αλλαγή νερού με χρήση ανάλογης ποσότητας απιονισμένου ή νερού από αντίστροφη όσμωση (RO), είτε φροντίζοντας να περιορίσουμε την ανατάραξη του νερού, αυξάνοντας έτσι τα επίπεδα του CO2 (διοξείδιο του άνθρακα). Και φυσικά ο δραστικότερος τρόπος είναι η μόνιμη χρήση σταθερής & ελεγχόμενης παροχής CO2 (μπουκάλα) σε συνδυασμό με χρήση νερού από RO (πχ, φυτεμένο ενυδρείο με δίσκους).

Μεταβολή του GH

Εάν θέλουμε να ανεβάσουμε το GH του ενυδρείου μας, μπορούμε να κάνουμε αλλαγή στο νερό, προσθέτοντας φρέσκο που να έχει μεγαλύτερη τιμή GH, υπολογίζοντας ανάλογα το τελικό αποτέλεσμα. Επίσης, η ύπαρξη ασβεστολιθικών πετρωμάτων στο ενυδρείο ή ασβεστολιθικών υλικών στο φίλτρο, θα ανεβάσει την τιμή του GH. Τέλος, να σημειώσουμε ότι η χρήση καθαρού ενυδρειακού αλατιού (χλωριούχο νάτριο) δεν ανεβάζει τη ολική σκληρότητα του νερού (GH), όπως αναφέρεται σε σχετικές αναφορές στο διαδίκτυο. Υπάρχουν ειδικά άλατα που προστίθενται στο νερό (σε ανάλογες ποσότητες πάντα) ώστε να επιτύχουμε την αύξηση του GH.

Εάν θέλουμε να μειώσουμε την τιμή GH, αυτό θα γίνει είτε χρησιμοποιώντας τύρφη ή ρητίνες στο φίλτρο, είτε κάνοντας αλλαγή νερού με χρήση ανάλογης ποσότητας απιονισμένου ή νερού από αντίστροφη όσμωση (RO).

Μεταβολή του KH

Εάν θέλουμε να ανεβάσουμε το KH του ενυδρείου μας, μπορούμε να προσθέσουμε την ανάλογη ποσότητα από απλή μαγειρική σόδα ή να κάνουμε αλλαγή στο νερό, προσθέτοντας φρέσκο που να έχει μεγαλύτερη τιμή ΚΗ, υπολογίζοντας ανάλογα το τελικό αποτέλεσμα. Επίσης, η ύπαρξη ασβεστολιθικών πετρωμάτων στο ενυδρείο ή ασβεστολιθικών υλικών στο φίλτρο, θα ανεβάσει την τιμή του ΚΗ.

Εάν θέλουμε να μειώσουμε την τιμή ΚΗ, αυτό θα γίνει είτε χρησιμοποιώντας τύρφη/ρητίνες στο φίλτρο, είτε κάνοντας αλλαγή νερού με χρήση ανάλογης ποσότητας απιονισμένου ή νερού από αντίστροφη όσμωση (RO).

Στην αγορά κυκλοφορούν διάφορα χημικά σκευάσματα που είναι για ενυδρειακή χρήση και χρησιμοποιούνται για να ρυθμίζονται κάποιες από τις παραπάνω παραμέτρους του νερού (Buffer). Καλό είναι όποιοι τα επιλέγουν για χρήση, να ενημερώνονται πρώτα διεξοδικά για το τρόπο που επηρεάζουν το νερό, ώστε να αποφεύγουν τυχόν ανεπιθύμητες συνέπειες σε άλλα επίπεδα και τομείς της ζωής του ενυδρείου (πχ, άνοδος φωσφορικών, κλπ). Πολλά από αυτά τα σκευάσματα μπορεί να φέρνουν προσωρινά το νερό εκεί που θέλουμε αλλά ταυτόχρονα έχουν και αρνητικές επιδράσεις σε άλλους τομείς, άρα θέλουν προσοχή. Το καλύτερο είναι να ακολουθούμε όσο γίνεται πιο φυσικούς τρόπους και να αποφεύγουμε αυτά τα σκευάσματα.

Η μέτρηση των παραμέτρων του νερού που αναφέραμε παραπάνω (pH, GH, KH) μπορεί να γίνει από τον χομπίστα με κάποια τεστ που κυκλοφορούν στην ενυδρειακή αγορά. Υπάρχουν τα υγρά τεστπου θεωρούνται ότι δίνουν πιο αξιόπιστα αποτελέσματα και υπάρχουν και τα τεστ σε μορφή στικ, που όμως τα αποτελέσματά τους είναι αμφισβητήσιμα από πολλούς χομπίστες, θεωρώντας ότι δίνουν μόνο μια πολύ γενική εικόνα, με χοντρικές τιμές και αρκετή απόκλιση από τη πραγματικότητα. Ανάμεσα στα υγρά τεστ που κυκλοφορούν δυστυχώς υπάρχουν και κάποια που είναι επίσης αναξιόπιστα στα αποτελέσματά τους, άρα ο χομπίστας θα πρέπει να κάνει καλή έρευνα αγοράς για να αποφεύγει τέτοιες κακοτοπιές και να επιλέγει αυτά που πραγματικά θα τον βοηθήσουν στον έλεγχο του νερού του ενυδρείου του. Ειδικά για τη μέτρηση του pH υπάρχουν στο εμπόριο και ηλεκτρονικά όργανα μεγαλύτερης ακρίβειας για πιο απαιτητικούς χρήστες που ζητούν πιο απόλυτα αποτελέσματα. Φυσικά όμως και οι τιμές τους είναι ανάλογες.  8. ΤΙΠΣ ΧΡΗΣΙΜΑ Tips για αρχάριους & νέους χομπίστες

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΝΕΡΟΥ & ΤΕΣΤ:

1. Οι μετρήσεις είναι προτιμότερο να γίνονται πριν την αλλαγή νερού και όχι μετά. Κάποιες μικρές συγκεντρώσεις ίσως να είναι στο όριο ανίχνευσης του τεστ, οπότε εάν μετρήσουμε μετά την αλλαγή είναι πιθανό ότι δεν θα τις δούμε.

2. Μην βάζετε στο ενυδρείο για γέμισμα τους δοκιμαστικούς σωλήνες των τεστ ούτε τα στικ ταχείας μέτρησης, γιατί μολύνεται το νερό. Η λύση είναι να παίρνετε λίγο νερό με πλαστικό ποτηράκι και από εκεί να γεμίζετε τους σωλήνες ή μέσα σε αυτό να βάζετε το στικ για να βραχεί. Μετά φυσικά το νερό να το πετάτε στην αποχέτευση.

3. Για το γέμισμα των δοκιμαστικών σωλήνων των τεστ καλύτερα να ρουφάτε από το ποτηράκι με μια σύριγγα (ή με μια ογκομετρική πιπέτα) ώστε να έχετε πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια στην ποσότητα του νερού από ότι αν χρησιμοποιούσατε μόνο τη διαγράμμιση του σωλήνα. Ετσι κερδίζετε και χρόνο στο γέμισμα των σωλήνων.

4. Τα μπουκαλάκια από τα τεστ μετρήσεων φροντίζετε ώστε να μην μένουν ανοιχτά για πολύ ώρα γιατί αλλοιώνεται το περιεχόμενο από την επαφή με τον αέρα. Αμέσως μόλις τα χρησιμοποιήσετε να τα κλείνετε καλά και να τα διατηρείτε σε σκοτεινό και δροσερό μέρος.

5. Μην κλείνετε τους σωλήνες των τεστ όταν ανακατεύετε για τη μέτρηση με το δάχτυλο αλλά με το καπάκι τους. Δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή το δέρμα με τα χημικά των τεστ (είναι τοξικά) αλλά και η μέτρηση επηρεάζεται από την επαφή αυτή.

6. Μετά τη μέτρηση οι δοκιμαστικοί σωλήνες των τεστ να ξεπλένονται και να στεγνώνονται/σκουπίζονται πολύ καλά πριν την αποθήκευσή τους.

7. Αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε τον ίδιο δοκιμαστικό σωλήνα για τεστ διαφορετικών παραμέτρων του νερού. Φροντίστε κάθε τεστ να γίνεται πάντα στους δικούς του σωλήνες.

8. Για μετρήσεις μεγαλύτερης ακρίβειας διπλασιάστε την ποσότητα του νερού - και αντίστοιχα του αντιδραστηρίου αλλά και του χημικού που χρησιμοποιείτε - υπολογίζοντας ανάλογα το αποτέλεσμα. Ετσι εκμηδενίζονται τυχών μικροδιαφορές στις ποσότητες και έχουμε πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα.

9. Προτιμάτε αξιόπιστα υγρά τεστ για τις μετρήσεις του νερού και όχι τα στικ, γιατί δεν δίνουν ποτέ ακριβή αποτελέσματα. Τα καλύτερα υγρά τεστ της αγοράς θεωρούνται τα ΑΡΙ (Aquarium Pharmaceutical INC) τα οποία είναι και τα συγκριτικά φθηνότερα σε σχέση με τον αριθμό των μετρήσεων που βγάζουν.

10. Μια ενδεικτική κλίμακα σκληρότητας του νερού (τιμές GH) είναι η εξής:

Μαλακό: 0-5

Μέτριο: 6-10

Σκληρό: 11-16

Πολύ σκληρό: 17 και πάνω

Σ.Σ.: Αυτή η κλίμακα GH δεν είναι επίσημη αλλά ενδεικτική για πρόχειρο χοντρικό χαρακτηρισμό σε ενυδρεία.

ΑΛΛΑΓΕΣ ΝΕΡΟΥ - ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΦΙΛΤΡΟΥ - ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΒΥΘΟΥ:

1. Στις αλλαγές που γίνονται με απλό λάστιχο, μην ρουφάτε με το στόμα αλλά να γεμίζετε το λάστιχο νερό με ένα ποτηράκι (ή στη βρύση) και να κρατάτε κλειστή τη μία άκρη, μέχρι να το δουλέψετε με βάση την αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων (άδειασμα σε κουβά, δοχείο, κλπ). Το νερό του ενυδρείου δεν πίνεται! Είναι επικίνδυνο για τον ανθρώπινο οργανισμό επειδή μπορεί να μεταφέρει παράσιτα στο πεπτικό σύστημα και αλλού (η επαφή με το δέρμα δεν είναι πρόβλημα).

2. Όταν αγοράζουμε αντλία για να ανεβάζει το φρέσκο νερό της αλλαγής από το δοχείο προετοιμασίας στο ενυδρείο, πρέπει να προσέχουμε όχι μόνο την παροχή (λίτρα ανά ώρα) αλλά κυρίως το μέγιστο ύψος που μπορεί να ανεβάσει νερό. (Προσοχή! αυτό είναι το ύψος στο οποίο σταματάει τελείως η παροχή νερού, άρα δεν μπορούμε να είμαστε στο όριο). Επειδή θέλουμε χαμηλή ροή στις αλλαγές, είναι καλύτερα να έχουμε μια δυνατότερη αντλία και αν χρειαστεί να περιορίζουμε την παροχή χρησιμοποιώντας ένα φθηνό διακόπτη στο λάστιχο. Αν δεν βρούμε εύκολα φθηνή αντλία (δεν χρειάζεται να έχει ιδιαίτερη ποιότητα αφού δουλεύει ελάχιστα) μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φθηνά κινέζικα εσωτερικά φίλτρα, αρκεί να έχουν δυνατότητα σύνδεσης σωλήνα στην έξοδο. Αυτά έχουν και το πλεονέκτημα ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τύρφη στο δοχείο προετοιμασίας νερού ή για backup σε ώρα ανάγκης.

3. Στην αλλαγή νερού με αντλία όταν βάζετε και βγάζετε πρίζες, προσέξτε μην βάλετε στην πρίζα την αντλία χωρίς το λάστιχο να είναι μέσα στο ενυδρείο. Επίσης προσέξτε την περίπτωση να σταματήσει να τροφοδοτείται με ρεύμα η αντλία για κάποιο λόγο, γιατί μπορεί να αρχίσει να βγάζει νερό από το ενυδρείο - αν βρίσκεται σε χαμηλότερο σημείο. Γι' αυτό το λόγο η αγορά και τοποθέτηση στην άκρη του λάστιχου ενός "μπαστουνιού" (λινκ ΕΔΩ) είναι πολύ χρήσιμη.

4. Αφήνετε πάντα το νερό της αλλαγής το λιγότερο 1-2 ώρες στο δοχείο προετοιμασίας πριν το βάλετε στο ενυδρείο (μην το βάζετε ποτέ κατευθείαν από τη βρύση). Αναλυτικά για το θέμα αυτό μπορείτε να διαβάσετε εδώ: viewtopic.php?f=5&t=754

5. Το νερό της αλλαγής δεν πρέπει να μένει στάσιμο σε δοχείο ή κουβά κλπ για περισσότερο από μερικές ώρες. Αν πρόκειται για κάποιο λόγο να παραμείνει για περισσότερο, θα πρέπει να μηνβάζετε το αντιχλώριο εξ' αρχής (το αφήνετε για το τέλος, λίγο πριν το ρίξετε στο ενυδρείο) και επίσης θα πρέπει να βάζετε οπωσδήποτε έναν κυκλοφορητή να το γυρίζει (δεν πρέπει να μένει στάσιμο).

6. Σε όλα τα ενυδρεία πρέπει να γίνεται καθαρισμός του βυθού περιοδικά, ανεξάρτητα από το τι ψάρια έχουν. Αυτό που αλλάζει κατά περίπτωση, είναι το πόσο συχνά χρειάζεται αυτό, πράγμα όμως που εξαρτάται από πολλούς & διάφορους παράγοντες. Συνήθως καλό είναι να γίνεται με κάθε αλλαγή νερού, ή αν δεν είναι τόσο αναγκαίο, κάθε 2 αλλαγές. Ανατάραξη βυθού ΔΕΝ πρέπει να γίνεται κατά τον καθαρισμό, γιατί μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα στα ψάρια. Ο καθαρισμός γίνεται με τις έτοιμες σκούπες βυθού ή με αυτοσχέδιες - σχετικό λινκ ΕΔΩ - και πρέπει να γίνεται επιφανειακά χωρίς να δημιουργούμε μεγάλη αναστάτωση & ανακάτεμα, γιατί μπορεί να ελευθερωθεί κάποια ταμπλέτα λίπανσης ή ακόμα χειρότερα κάποια εγκλωβισμένα αέρια αποσύνθεσης τα οποία είναι δηλητηριώδη (όσο πιο παλιός είναι ο βυθός, τόσο πιο πολλά τέτοια αέρια έχει). Εχουν γίνει πολλές φορές ζημιές από τέτοιες καταστάσεις και έχουν αρρωστήσει ή χαθεί πολλά ψάρια έτσι. Εάν θέλουμε να καθαρίσουμε βαθύτερα, αυτό πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά και φροντίζοντας πάντα να δημιουργήσουμε όσο γίνεται λιγότερη ανακατωσούρα, ρουφώντας ταυτόχρονα άμεσα αυτά που σηκώνονται. Και φυσικά μετά πρέπει να γίνεται πάντα αλλαγή νερού. Σε περίπτωση που πρέπει για κάποιο σοβαρό λόγο να αλλάξουμε μεγάλο μέρος ή όλο τον βυθό (φροντίζετε να το αποφεύγετε), τα ψάρια πρέπει να βγαίνουν έξω.

7. Κάνετε συχνές αλλαγές νερού στο ενυδρείο σας και μην το αφήνετε για μεγάλα διαστήματα με το ίδιο νερό. Ενας βασικός κανόνας είναι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα να αλλάζετε το 1/3 του νερού. Σε προβληματικά ενυδρεία (λίγα λίτρα, πολλά ψάρια, βεβαρημένο σύστημα, αρρώστιες κλπ) η συχνότητα θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη (πχ, κάθε 3 μέρες). Μόνο σε μεγάλα ενυδρεία (400+ λίτρα) που έχουν μικρή ιχθυοφόρτιση και αρκετά φυτά σε καλή κατάσταση, μπορούμε να κάνουμε πιο αραιές αλλαγές νερού, και αυτό μόνο με την προϋπόθεση ότι έχουμε ώριμο σύστημα με καλή φίλτρανση. Να θυμάστε πάντα ότι οι συχνότερες αλλαγές νερού (με σωστό τρόπο βέβαια) είναι υγεία για το ενυδρείο και τα ψάρια που ζουν σε αυτό.

ΤΑΪΣΜΑ:

1. Τα περισσότερα ψάρια πρέπει να ταΐζονται 2 φορές την ημέρα - το πρωί μόλις ανάψουν τα φώτα και το βράδυ λίγο πριν κλείσουν. Εξαίρεση αποτελούν τα νεογέννητα μωρά (πρέπει να ταΐζονται 3 ή και 4 φορές την ημέρα) αλλά και τα χρυσόψαρα (πολλές φορές και από λίγο).

2. Μην ρίχνετε ποτέ περισσότερη τροφή από το κανονικό - συνήθως όση μπορούν να φάνε τα ψάρια σας μέσα σε λίγα λεπτά. Η τροφή που παραμένει αφάγωτη και σαπίζει στο νερό, είναι πηγή μεγάλων κακών για το ενυδρείο.

3. Ταΐζετε πάντα με ποικιλία κατάλληλων τροφών τα ψάρια σας (ανάλογα το είδος τους) και όχι μόνο την ίδια τροφή συνέχεια.

4. Μην παίρνετε μεγάλες ποσότητες τροφής και να τις αποθηκεύετε για μεγάλα διαστήματα, γιατί χαλάνε. Προτιμάτε τις μικρές συσκευασίες και να τις ανανεώνετε συχνότερα.

5. Η προσθήκη ελεγχόμενης δόσης βιταμίνης κατά διαστήματα βοηθά τα ψάρια να έχουν πιο δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα και καλύτερη υγεία.

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΨΑΡΙΩΝ ΣΤΟ ΕΝΥΔΡΕΙΟ:

1. Φροντίζουμε να ακουμπήσουμε προσωρινά τη συσκευασία μεταφοράς σε μονωμένη επιφάνεια όπου η θερμοκρασία της θα είναι παρόμοια με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος (αποφεύγουμε μαρμάρινους πάγκους, το εσωτερικό του νεροχύτη, σώματα καλοριφέρ κλπ) και παράλληλα κάνουμε όσο πιο αργές/απαλές κινήσεις μπορούμε.

2. Αν η μεταφορά έχει γίνει σε σακούλα αδειάζουμε το μισό από το νερό της σε καθαρό δοχείο του οποίου το μέγεθος θα πρέπει να χωράει τουλάχιστον το τριπλάσιο του νερού από την σακούλα μεταφοράς. Στην συνέχεια προσεκτικά μεταφέρουμε τα ψάρια αδειάζοντας και το υπόλοιπο νερό (για να κάνουμε την προσαρμογή εκεί). Αν η μεταφορά έχει γίνει σε δοχείο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτό για την προσαρμογή.

3. Ξεκινάμε να προσθέτουμε κάθε λίγη ώρα (πχ, 5 λεπτά) ελάχιστη ποσότητα από το νερό του ενυδρείου που προορίζεται για τη μεταφορά (πχ, ένα μικρό ποτήρι) μέχρι τουλάχιστον να τριπλασιάσουμε τον όγκο του νερού που υπήρχε αρχικά στη λεκάνη.

4. Η διαδικασία θα πρέπει να διαρκέσει (ανάλογα με το είδος, την ευαισθησία, και τη διαφορά συνθηκών μεταξύ των δύο νερών) το λιγότερο 30-45 λεπτά, και το μέγιστο μέχρι και 2 ώρες (αυτό μόνο στα πολύ ευαίσθητα είδη και μόνο εάν υπάρχει μεγάλη διαφορά στις τιμές του παλιού νερού από το νέο).

5. Στην συνέχεια πιάνουμε τα ψάρια με απόχη και τα μεταφέρουμε ένα-ένα στο ενυδρείο μας (σε δύσκολες περιπτώσεις έχουμε κλειστά τα φώτα για να τα βοηθήσουμε να μην στρεσαριστούν και να προσαρμοστούν ευκολότερα). Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε να ΜΗ ΜΕΤΑΦΕΡΘΕΙ νερό ή ακαθαρσίες από το δοχείο προσαρμογής στο ενυδρείο.

6. Παράλληλα με την προσαρμογή μπορούμε να κάνουμε και κάποιου είδους απολύμανση στα ψάρια, εάν θεωρούμε ότι αυτό είναι αναγκαίο. Η προληπτική απολύμανση μπορεί να γίνει κυρίως με καθαρό αλάτι ή ΕΚΤΟΖΟΝ (αφορά τα εξωπαράσιτα) ή και ΜΕΛΑΦΙΞ (αφορά μύκητες και βακτήρια). Προσοχή όμως στις δοσολογίες αλλά και στον τρόπο που θα γίνει κάτι τέτοιο, γιατί για παράδειγμα το αλάτι δεν είναι ανεκτό από όλα τα ψάρια, ή δεν πρέπει να πέσει μεγάλη δόση, κλπ. Σε περιπτώσεις που δεν είμαστε σίγουροι για την υγεία των ψαριών, θα πρέπει απαραίτητα αυτά να περνούν από καραντίνα για το απαραίτητο χρονικό διάστημα (περίπου 3-4 εβδομάδες) πριν μπουν στο ενυδρείο μας.

Να θυμάστε ότι η βασική λογική της προσαρμογής είναι η σταδιακή αλλαγή των συνθηκών του νερού των ψαριών όταν αυτά αλλάζουν περιβάλλον (αν γίνει απότομα τότε τα ψάρια έχουν σοβαρό πρόβλημα). Αρα, ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση θα πρέπει να είναι και η τακτική που εφαρμόζουμε ή ο χρόνος που απαιτείται για να γίνει σωστά.

ΔΙΑΦΟΡΑ:

1. Προειδοποίηση: Σκουριάζει το ελατήριο από το δίχτυ φίλτρου της sera! Αν έχετε τα μαύρα διχτάκια υλικών της sera, πετάξτε το κουμπί με το ελατήριο γιατί θα βγάλει πολύ σκουριά μέσα στο φίλτρο με πολύ δυσάρεστες συνέπειες για τα ψάρια και όλο το σύστημα. Μεταλλικά αντικείμενα που σκουριάζουν δεν πρέπει να μπαίνουν στο ενυδρείο.

2. ΠΟΤΕ απορρυπαντικό στα υλικά που χρησιμοποιούμε στο ενυδρείο! Αν χρειαστεί απολύμανση τότε χρησιμοποιούμε υπερμαγγανικό κάλιο - ή χλωρίνη και μετά καλό ξέβγαλμα με πολύ νερό που θα έχει πολύ αντιχλώριο (5πλάσια ή περισσότερη ποσότητα από το κανονικό).

3. ΠΟΤΕ καθάρισμα του εξωτερικού των τζαμιών με ΑΖΑΧ ή άλλα τέτοια καθαριστικά! Πολύ καλό και ασφαλές καθάρισμα κάνει το ξύδι.

4. Η άλγη στα τζάμια του ενυδρείου μπορεί να αφαιρεθεί πολύ εύκολα περνώντας τις επιφάνειες με μία παλιά τηλεκάρτα (δεν αφήνει γρατζουνιές).

5. Οταν επιχειρούμε γενικό καθάρισμα ενός ενυδρείου από άλγες, αυτό πρέπει να γίνεται πριν την αλλαγή νερού και πάντα με κλειστές όλες τις αντλίες/φίλτρα, για να μην παρασύρονται τα κομμάτια της άλγης και απλώνονται παντού. Κατόπιν με αναρρόφηση (σκούπα βυθού) απομακρύνουμε όλα τα κατάλοιπα και αλλάζουμε το νερό.

6. Αποφεύγετε όσο μπορείτε να χρησιμοποιείτε ενυδρειακές σακούλες για την μεταφορά των ψαριών - ειδικά εάν είναι ήδη μεταχειρισμένες. Είναι μικρές, δύσχρηστες πολλές φορές, και κυρίως τρυπάνε εύκολα. Ενα δοχείο με καπάκι που κλείνει καλά και με νερό μέχρι τη μέση, είναι πολύ καλύτερος και ασφαλέστερος τρόπος μεταφοράς. Τέτοια πλαστικά δοχεία (εκτός τα έτοιμα του εμπορίου) χωρητικότητας 5-8 λίτρων μπορείτε να βρείτε δωρεάν σε ζαχαροπλαστεία που πουλάνε χύμα παγωτό (τα μεγάλα, που έχουν μέσα στα ψυγεία) τα οποία συνήθως τα πετάνε όταν αδειάσουν. Με ένα καλό πλύσιμο/απολύμανση είναι πολύ χρήσιμα και βολικά για αρκετές βοηθητικές ενυδρειακές εφαρμογές (μεταφορές, διατήρηση κλαδεμάτων, μικρές καλλιέργειες, κλπ κλπ). Μεγαλύτερα δοχεία μεταφοράς ψαριών μπορείτε να προμηθευτείτε από τα pet shop.

7. Αποφεύγετε τη δυνατή μουσική, την οχλαγωγία, και τους έντονους θορύβους στους χώρους που υπάρχουν ενυδρεία. Μπορεί μακροχρόνια να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στα ψάρια.

9. Μην χρησιμοποιείτε τον λάθος όρο "γλύφτης".... Είναι ένα κακόηχος και εντελώς λάθος χαρακτηρισμός για κάποια είδη ψαριών, που καθιερώθηκε/διαδόθηκε κυρίως από τα μαγαζιά. Συνήθως χρησιμοποιείται για τα αλγοφάγα ψάρια ή για τους pleco - οι οποίοι όμως δεν είναι όλοι αλγοφάγοι! Ο χαρακτηρισμός αυτός δεν προσδιορίζει απολύτως τίποτε και κανείς δεν θα μπορεί να καταλάβει για πιο ψάρι μιλάτε (πχ τα SAE και τα CAE δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τα pleco, όπως υπάρχουν πλεκόστομοι που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν έτσι γιατί απλά δεν τρώνε καθόλου άλγες, κλπ). Τα διάφορα είδη ψαριών έχουν κανονικά ονόματα και αυτά πρέπει να μάθετε να χρησιμοποιείτε όταν θέλετε να αναφερθείτε σε κάτι σχετικό με αυτά. Είναι πιο σωστός ο γενικός όρος αλγοφάγο - ή πιο συγκεκριμένα πλέκο (pleco) αν πρόκειται για plecostomus - παρά ο λάθος χαρακτηρισμός "γλύφτης", γιατί έτσι δεν θα ξέρει ο άλλος σε ποιο ψάρι αναφέρεσθε.                                                                                                                                                          

ΕΥΚΟΛΑ ΦΥΤΑ ΓΙΑ ΕΝΥΔΡΕΙΑ ΧΑΜΗΛΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ

Ενα ενυδρείο χαμηλών απαιτήσεων, με συμβατικό & λίγο φωτισμό και χωρίς προσθήκη CO2, μπορεί να έχει κάποια φυτά χωρίς πολύ φροντίδα:

- Ceratophyllum demersum (κερατόφυλλο)

- Hygrophila polysperma

- Limnophila sessiliflora

- Egeria densa (elodea)

- Cabomba caroliniana

- Hygrophila corymbosa siamensis

- Echinodorus (εχινόδορος)

- Vallisnerias (βαλισνέριες)

- Hygrophila difformis (ντοματιά)

- Anubias (ανούμπια)

- Microsorum pteropus ή java fern

- Vesicularia dubyana (java moss)

- Spiky moss

- Lemna minor (φακή του νερού)

- Pistia stratiotes

Η πρώτη ομάδα είναι ψηλά και πιο μεγάλα φυτά, που συνήθως φυτεύονται στο πίσω μέρος του ενυδρείου. Η δεύτερη ομάδα αποτελείται από πιο κοντά ή χαμηλότερα φυτά, που μπαίνουν στη μέση ή μπροστά. Τα τελευταία είναι φυτά επιφανείας που αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται ελεύθερα χωρίς να χρειάζεται να κάνετε κάτι - προσοχή μόνο γιατί αν πυκνώσουν πολύ μπορεί να κόψουν το φως από τα φυτά που βρίσκονται από κάτω. Σχεδόν όλα αυτά μπορούν να βρεθούν εύκολα παντού και μάλιστα πολλά δίνονται δωρεάν σαν κλαδέματα από άλλους χομπίστες. Φυσικά υπάρχουν και πολλά άλλα ακόμη που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε νέα ή παλιότερα ενυδρεία. Αυτή η λίστα είναι τελείως ενδεικτική και απλώς αναφέρονται μερικά για να βοηθήσουμε κάπως στο ξεκίνημα.

Σημείωση: Πολύ χρήσιμα άρθρα & συζητήσεις θα βρείτε στην κατηγορία των φυτεμένων ενυδρείων, εδώ: viewforum.php?f=25

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΧΡΥΣΟΨΑΡΑ

- Το μικρότερο ενυδρείο που μπορεί να φιλοξενήσει μικρά χρυσόψαρα (όχι τελικό μέγεθος) πρέπει να είναι 1 μέτρο μήκος και να έχει τουλάχιστον 150 καθαρά λίτρα - και αυτό μόνο για 2 ή 3 το πολύψάρια. Για επιπλέον ψάρια υπολογίστε +50 λίτρα για κάθε νέο άτομο. Και φυσικά δεν εννοούμε Κόι τα οποία δεν μπαίνουν σε ενυδρεία αλλά μόνο σε λίμνες.

- Το τελικό μέγεθος στα fancy μπορεί να φτάσει μέχρι τους 25 πόντους, ενώ στα κοινά χρυσόψαρα το διπλάσιο ή και περισσότερο.

- Ζουν πολλά χρόνια και μεγαλώνουν προοδευτικά σε όλη την διάρκεια της ζωής τους.

- Μην βάζετε μαζί με τα χρυσόψαρα και τροπικά ψάρια.

Θέλουν διαφορετικές συνθήκες νερού, διαφορετική διατροφή και είναι ασύμβατα.

- Η θερμοκρασία στα ενυδρεία των χρυσόψαρων δεν πρέπει να ξεπερνάει τους 20-22 βαθμούς το πολύ και το καλοκαίρι πρέπει οπωσδήποτε να έχετε κάποιο σύστημα ψύξης του νερού (ανεμιστηράκια στο καπάκι, κλιματισμός στο δωμάτιο, κλπ). Τα χαρακτηριζόμενα ως fancy (ryukin, fantail, ranchu, oranda, shubunkin) χρειάζονται μεγαλύτερες θερμοκρασίες από τα κοινά χρυσόψαρα (γύρω στο 25-26).

- Βάζετε σκληρά φυτά στα ενυδρεία με χρυσόψαρα, γιατί διαφορετικά θα τα τρώνε και θα τα καταστρέφουν. Επίσης, να τα στηρίζετε πολύ γερά γιατί μπορεί να τα ξεφυτεύουν. Μερικά τέτοια φυτά ενδεικτικά, είναι τα:

- Anubias

- Vallisneria Americana

- Echinodorus bleheri

- Microsorum pteropus

- Bacopa monnieri

- Lysimachia nummularia

ΑΠΟ  fishteachhow.blogspot.com